Andromeda (ranneves)

Ensampel a	ranneves
Rann a	hantergylgh nevek an gogledh
	Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Andromeda yw ranneves aswonnys avel onan a'n 88 aswonnys gans an Unyans Steroniethek Keswlasek (IAU).

Kevys yw yn hantergylgh nevek an gogledh, ha gwelys yw yn kynyav diworth an hantergylgh gogledh. An sterenn an moyha splannder gwelys yw Alpheratz (α And), yw an le a wra Andromeda junya an pedrek Pegasus. Ranneves bras yw, gans myns a 722 degre pedrek.

Istori

Andromeda o onan a'n 48 ranneves rolys hans an steronydh Ptolemy y'n nessa kansvledhen OK. Andromeda yw henwys wosa an henhwedhel Grek Andromeda, o myrgh Cassiopeia, neb o kelmys dhe garrek, dhe vos dybrys gans euthvil-mor Cetus. Andromeda o rann an henhwedhel Grek Perseus, ha nebes karakterys yw representys y'n ebron avel rannevesow.

Taklennow

Yma galaksi bras M31 (an Galaksi Andromeda) gweladow dhe'n lagas nooth yn ebron tewl, hag onan an taklow Messier moyha y splannder. Yth yw a-dro dhe 2.2 milvil vlydhen wolow dhe-bell, onan an pella taklennow gweladow dhe'n lagas nooth. Gans agan galaksi ni, ev yw an brassa galaksi yn Bagas Leel. Yma galaksiow erell yn Andromeda, ow komprehendya galaksiow-loor M31 M110 ha M32, ha NGC891.

Andromeda gans an sterennow Bayer ynno skrifys warnodho ha'n le M31 merkys.

Alpheratz (α And) yw sterenn gans an moyha splannder gans braster gweladow +2.06. Hi a fyrv an pedrek Pegasus gans α, β, ha γ Peg.

Mirach (β And) yw sterenn kowr rudh, ogas ha'n keth splannder es α And, gans braster chanjyadow ynter +2.01 ha +2.10.

Almach (γ And) yw sterenn liesplek, gans sterenn kowr rudh ha tri sterenn arall, yw gwynn po blou-gwynn. Yth o diskudhys avel sterenn dewblek yn 1778 gans Johann Tobias Mayer, ha dew sterenn yw gweladow yn pellweler byghan, an eyl rudhvelyn ha'y ben blou-gwynn. Yn 1842, Wilhelm Struve a diskudhas onan an dhew yw yn gwir dew sterennow le ages 1 arksekond yntredha. Yn gwir, onan an dhew yw dewblek y honan, diskudhys dre spektroskopieth yn 1950ow.