Dyffransow ynter amendyansow a "Hypatia"
Folen gwruthys gans: '{{Den | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= }} '''Hypatia''', genys a-dro dhe 350-370 OK hag a verwis 415 OK o filosofer Platonek, awgrymer ha steronydh, o trigys yn Alexandria, Ejyp. Hy thas o Theon, ha warbarth i a oberas war styryansow a ober Ptolemy. Hi o prederydh a vri yn skol filosofek neo-Platonieth yn Alexandria, yn le may feu dyskader filosofieth ha steronieth. Hi yw an awgrymer benow kynsa dell veu hy bewnans skrifys a-dro dhodho y...' |
(Dihevelepter vyth)
|
Versyon a-dhia 16:55, 4 Gwynngala 2021
Hypatia, genys a-dro dhe 350-370 OK hag a verwis 415 OK o filosofer Platonek, awgrymer ha steronydh, o trigys yn Alexandria, Ejyp. Hy thas o Theon, ha warbarth i a oberas war styryansow a ober Ptolemy.
| Hypatia | |
|---|---|
 | |
| Genys |
c. 360  Alexandria |
| Mernans |
Meurth 415 a dikroghenna Alexandria |
| Kenedhlogeth |
Emperoureth Besontin |
| Galwesigeth |
awgrymer, filosofer, steronydh, skrifer, deviser |
| Chyf delanwes |
Plato, Plotinus, Aristotle, Theon of Alexandria, Diophantus of Alexandria, Ptolemy |
| Movyans |
neo-Platonieth |
| Tas |
Theon of Alexandria |
Hi o prederydh a vri yn skol filosofek neo-Platonieth yn Alexandria, yn le may feu dyskader filosofieth ha steronieth.
Hi yw an awgrymer benow kynsa dell veu hy bewnans skrifys a-dro dhodho yn manylys. Hi o meur a vri yn hy oos hy honan avel dyskader da ha keskussulyer fur. Y skrifas Hypatia styryans war ober Diophantus, hemm yw Arithmetica.[1]
Kyn feu pagan, hi o meur hy ferthyans tro'ha Kristonyon. Hypatia a's teva meur a studhyoryon Kristyon, ow komprehendya Synesius, neb a dheuth epskop Ptolemais. Pennfentynnyow hengovek a lever bos Hypatia gordhys gans Paganyon ha Kristonyon. Hi a's teva meur a dhelanwes dres an welhevyn bolitek Alexandria. War tu-ha diwedh hy bewnans, Hypatia a gussulyas Orestes, is-rewlyas romanek Alexandria, neb o eskar politek dhe Cyril, epskop Alexandria. Kuhudhys veu Hypatia a lettya Orestes rag kesassoylya gans Cyril. Yn mis Meurth 415 OK, ledhys veu Hypatia gans bush a Gristonyon ledys gans den, Peder y hanow. I a's omdhiwiskas ha's moldra der dhiskroghenna.
Sowdhanys veu an Emperoureth Romanek gans mernans Hypatia. Hi a veu gwrys merther dhe filosofieth, ow telenwel filosofers neo-Platonieth dhe sevel orth Kristonedh. Y'n osow Kres, prederys veu Hypatia dhe vos symbol a vertus Kristyon. Y'n oos arnowydh, hi a dheuth ikon dhe reythyow benenes. Hy bewnans yw deskrifys yn niver a lyvrow ha fylmow, ow komprehendya an fylm Agora (2009) ow sterenna Rachel Weisz ha lyvrow gans Umberto Eco (Baudolino), Charlotte Kramer ha Ki Longfellow.
Mirva
-
Tekst koth Greka onan a seyth lyther gans Synesius dhe Hypatia (versyon dyllys yn 1553) -
Lymnans gans Louis Figuier ow tochya an omsettyans war Hypatia dhyworth 1866 -
![Hypatia (1885) gans Charles William Mitchel, ow tiskwedhes gwel yn hwedhel Hypatia; Or, New Foes with an Old face gans Charles Kingsley (1853)[2][3]]]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Hypatia_%28Charles_Mitchell%29.jpg/93px-Hypatia_%28Charles_Mitchell%29.jpg)
-
Y skrifas Hypatia displegyans a ober Perga war dreghow pigornek.
![Hypatia (1885) gans Charles William Mitchel, ow tiskwedhes gwel yn hwedhel Hypatia; Or, New Foes with an Old face gans Charles Kingsley (1853)[2][3]]]](/wiki/Restren:Hypatia_(Charles_Mitchell).jpg)
- ↑ Krebs, Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions, and Discoveries; The Cambridge Dictionary of Philosophy; ail argraffiad, Cambridge University Press, 1999: "Greek Neoplatonist philosopher who lived and taught in Alexandria."
- ↑ Grout, James, The Death of Hypatia, University of Chicago, http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/greece/paganism/mitchell.html
- ↑ Booth 2017, pp. 21–22.