Dyffransow ynter amendyansow a "Rewlivans"

Content deleted Content added
Brwynog (keskows | kevrohow)
No edit summary
Brwynog (keskows | kevrohow)
No edit summary
Linen 2:
 
Yma dhew styr dhe '''rewlivans''':
* - amser pan vo rewlivow ow tevi ha gorheri moy a'n tirwedh. Usys yw rewlivans y'n styr ma y'n keth fordh hag '''Oos Rew''', po '''Oos Yey'''. Y feu dustuni rag hwegh rewlivans meur y'n termyn eus passyes.
* - an argerdh a janj tirwedh kawsys gans [[Rewliv|rewlivow]]. I a eskni stoff dhyworth unn tyller, y dreusperthi yn po war benn an rewliv ha'y dhiskarga pan wrello teudhi an rewliv.
 
Posek yw dhe bosleva an dyffrans ynteryntra rewlivans, gwrys gans rewlivow, [[Frosrewlivans|frosrewlivans]], hemm yw sewyans a avonow ow resek dhyworth an rewlivarewliv ha degi grow ha tewes, hag [[Amalrewlivans|amalrewlivans]], sewyans a [[Amalrewlivans#Argerdhow amalrewlivans|ober rewi-teudhi]] yn tylleryow oor ogas dhe'n rewliv.
 
Nebonan a studh rewlivans yw [[Rewlivieth#Rewlivydhyon|rewlivydh]], ha gelwys yw an studhyans [[Rewlivieth|rewlivieth]].
 
Rewlivow a gaws meur a janjys dhe'n tirwedh drefen i dhe esknias ha godhesa kemmys [[karrek]]. An re ma yw [[Tirfurv rewlivel|tirfurvow rewlivel]].
 
==Rewlivansow y'n termyn eus passyes==
[[Restren:RewlivansowA.jpg|1100px|Yma dustuni rag hwegh rewlivans y'n [[An Goloven Dhororiethel|rekord dororiethel]]]]
[[Restren:Tillite_(Elatina_Formation,_Neoproterozoic;_Enorama_Creek_section,_Flinders_Ranges,_South_Australia)_11.jpg|skeusennik|left|Rewtinyowven dhyworth Oos Rew nans yw 640 milvil bledhen. Kevys veu an garrek ma yn [[Ostrali]]]]
[[Restren:Spysow_rewlivel.jpg|skeusennik|right|An kylgh rewlivek dres an 500,000 bledhen diwettha]]
[[Restren:Prys_rewlivek.jpg|skeusennik|right|An gevren ynter an Kylghkylgh rewlivek ha spysow rewlivek]]
Treweythyow, drefen chanjys yn resegva an Nor po tylleryow an brastiryow ha frosow keynvor, an Nor a dheu pur yeyn. Rewlivow a dhalleth tevi y'n menydhyow ha gorheli tir isel ynwedh. Pan hwarva an rewlivansow Pongolek ha Huronek nans yw moy ages 2 bilvil bledhen, leverys yw bos arenep kowal an Nor gorherys gans rew, amser gelwys 'Dor Pellen Ergh'. An rewlivans moyha diwettha o an Rewlivans Pleistocen. An Pleistocen a gonsyst a pymp po moy a bresyow rewlivek gans an kottha ow talleth mar bell avel nans yw 2.6 milvil a vledhynnyow, ha'n moyha diwettha ynter 29,000 ha 14,000 bledhen kyns a-lemmyn. Chanjyow yn resegva an Nor a gaws kylghow a bresyow rewlivek hag ynter-rewlivek gans tro a a-dro dhe 100,000 bledhen. Dustuni rag rewlivansow y'n termyn eus passyes yw [[Rewtinyow#Rewtinyowven|rewtinyowven]], karrek furvyes dhyworth godhesow rewlivel.
[[Restren:Hys_rew.jpg|skeusennik|right|Hys moyha an rew dres an rewlivans Pleistocen]]
==Rewlivans ha Kernow==
Ny dhrededhasdhrehedhas an chyfchif rewlivow mar bell ages [[Kernow]], ytho nyns eus tirfurvow rewlivek ena mes tirfurvow amalrewlivek, (kynth yw lavesys bos rewliv byghan yn Rosmerghjy ogas dhe Eglossenar). Deskrivys veu kommgarrek rag an kynsa prys yn Kernow. Yma lies karn y'n ranndiryow [[Men growan|men growan]], keffrys ha lappys gweresliv. Riaow yw apert yn arvor Kernow.
 
<gallery>