Dyffransow ynter amendyansow a "Wikipedia:General disclaimer"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Linen 1:
'''Avisyans laghel'''
KAPUKAYA KÖYÜ
Köyümüz Kayseri ilinin güney doğusundadır. Kayseri'ye 41 km. uzaklıkta olan Kapukaya Köyü'nün eski adı "Persek" dir. 1950 & 1960 yılları arasında Anadoludaki bir çok yerleşim yerinin adı Türkçe de yer almadığı sebebiyle değiştirilmiştir. Bazı yer adlarının da Türkçe olmasına rağmen değiştirildiğini izlemekteyiz. Kapukaya köyüne çok yakın olan Köpekli köyünün adının “Turanlı”, Zerezek kasabasının “Akmescit” ….vb onlarca örnek verebiliriz. Persek kelimesi hakkında çok değişik anlamlara sebebiyet veren başka bir kelime yok sanırım Türkçe’de . Şimdi olaya açıklık getirmesi bakımından “Persek” kelimesi hakkında elde edilen kaynak bilgileri aşağıya aldım. “Pers olmak” (yüz üstü yere düşmek) deyiminin de bu anlamlar dışında olduğunu Kayserili yazar Görsel Korat’tan öğrendim.
PERSEK'IN SÖZCÜK OLARAK ANLAMI:
1- PERSEK:(Antalya yöresinde) Eksik,noksan *
2- PERSEK:(Denizli yöresinde) Kağnı tekerinin çıkmaması için dingilin ucuna takılan demir parça*
*Kaynak=> Türk Dil Kurumu Tarama Sözlüğü
3- PERSENK: (Türk Dil Kurumu'nun Türkçe Sözlügünde bu kelimenin Farsça bir kelime olduğu ve anlamının da;) - Gereksiz tekrar edilen sözlerin bütünü, şeklinde açıklandığını görmekteyiz.
4- PERSEK - (Bartın Yöresinde) Küçük ve düzgün yapı taşı, anlamını taşımaktadır.
5-PERSEK (PC): Gök cisimlerine ait bir uzunluk ölçüsü birimidir.
1 Persek= 3,2616 ışık yılı (Iy)=30,857 X 1012 km.
“PERSEK” KELİMESİ VE ANLAMI HAKKINDA YORUMLAR
Şimdi de değişik yazar ve araştırmacıların yukarıdaki anlamlar hakkındaki yorumlarına yer vermek istiyorum. Çeşitli yazı ve yorumlarını ekleyen akademisyen,yazar ve araştırmacılar bakın ne diyor bu konuda. Bunlardan birincisi ; Erciyes Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü – Araştırma Görevlisi - Galip Güner, şöyle bir yorumda bulunmaktadır.
"Hocam, Sitenizde “Persek” adının kökeni üzerine değişik sözlüklerden veya kaynaklardan aldığınız görüşleri gördüm. Türk Dil Kurumunu'nun sözlüğünden aldığınız anlam buraya uygun düşmemiştir. Perseng kelimesinin orjinal şekli (pâr-seng)tir. Bu kelime önemli bir Farsça sözlük olan Burhân-ı Katı'da (bk. Mütercim Asım Efendi, Burhân-ı Katı, hazırlayanlar:Prof. Dr. Mürsel Öztürk, Dr. Derya Örs, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2000, s. 578) şöyle geçmektedir: "Pâseng manasınadır ki terazinin hafif kesesine tesviye ve ta'dil (denge) için astıkları nesnedir. Ekseriya taş asarlar. Amme (halk) persenk ve denk taşı dahi derler. Yükün hafif tarafına ve kayıklara dahi korlar." Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzere kelime Farsça pâre "parça" + seng "taş" kelimelerinin birleşmesinden oluşmuş, daha sonra halk ağzında persenk şekline dönüşmüştür. Bu ilerleme devam etmiş ve kelime şöyle bir değişiklik geçirmiştir: pârseng persenk persek. Muhtemeldir ki Türkçe bir kelimede iki ünsüzün yan yana gelmesi olayına çok az rastlandığından kelimenin sonunda yer alan -nk ikiz ünsüzü tekleşerek, yani -n- ünsüzü düşerek kelime persek şeklini almıştır. Persek Köyü'nün taş ocakları bakımından çok zengin ve köy halkının özellikle taş duvar işçiliği alanında ustalaşmış olmasının da görüşlerimi destekleyen en önemli kanıtlar olduğuna inanıyorum. Kelimenin Bartın ve yöresinde düzgün yapı taşı anlamında kullanılması da bu kelimenin taşla ilgili olduğunun en önemli göstergesidir.Türk milleti öyle bir millettir ki diline yakışmayan, söylenişini beğenmediği bir yabancı kelimeyi hemen kendi diline uydurur. Farsça Çeharşenbe'nin çarşamba, nerdüban'ın merdiven olması gibi. İzninizle bir noktaya daha değinmek istiyorum. köyün kuruluşunu kesin olmamakla birlikte 1830 yılına götürüyorsunuz. O zaman insanın aklına hemen şu soru geliyor. Peki ya 1830'dan öncesi? Burada bir hataya düştüğünüz kanaatindeyim. Bunu yaparken de bilinçli olarak yapmadığınızdan eminim. Bu yanlışlığı en kısa zamanda düzelteceğinizi ve siteye Persek'ten çekilmiş son derece güzel fotoğraflar ekleyeceğinizi düşünüyorum. Bu derece güzel bir siteyi yaptığınızdan, sitenizde Türk Dil kurumu'na özel bir yer ayırdığınızdan dolayı sizi kutlar, görüşlerimin bir değerlendirmeden ibaret olduğunu belirtir, saygılarımı sunarım. Tüm Perseklilere selamlarımı iletirseniz memnun olurum. Persek'te bir yıl çalışmış bir öğretmen olmanın sorumluluğuyla bu görüşleri yazdığımı da ayrıca belirtmek isterim.
Galip GÜNER "
Bakın Sevan Nişanyan bu konuda nasıl bir yorum yapmakta . Sevan Nişanyan : (Yazar) – “ Sözlerin Soyağacı - Etimolojik Sözlük”- Adam Yayınları
"Süreyya Bey,
Emek ürünü olduğu belli olan güzel bir site yapmışsınız. Tebrik ederim. Tomarza'nın ve köyünüzün tarihi ile ilgili araştırmalarınızı ilgi ile okudum.
Persek zannediyorum Ermenice Parsik'ten bozma olmalı. Esasen "İranlı(lar)" demektir. Genel teamül olarak eskiden beri "Yabancı(lar)" ve bilhassa "Doğulu yabancı(lar)" anlamında da kullanılır. Yabancı bir unsurun (belki Kürt, Zaza ya da Türk bile olabilir) gelip yerleştiği yere verilen tipik bir isimdir.
Verdiğiniz diğer ihtimallerin (1. noksan, 2. kağnı tekeri parçası, 3. yapı taşı) köy adı olarak kullanılması pek olası gözükmüyor. ""İranlılar" anlamında Parsik o devir tarihlerinde çok geçen bir nitelemedir. Aziz Grigor'un kendisi de tabii Pahlavuni sülalesinden bir Parsik'tir. İyi günler, kolay gelsin
Sevan Nişanyan
www.nisanyan.com/sozluk"
TUBİTAK ın internet sayfasında merak edilenler ve sormak istedikleriniz bölümünde sorduğum sorunun cevabı ise aşağıdaki şekilde verildi
" Gökhan Tok' un yorumu: Her Hakki Saklidir. TÜBITAK Bilim ve Teknik Dergisi - 2002"
"Persek" kelimesi Türkçe mi Değil mi?
Türk Dil Kurumu’nun hazırladıgı Türkçe sözlükte doğrudan “persek” sözüne bir atıf yapılmamış. En yakın sözlük başlığı “persenk”. Bu sözcüğün anlamı “konuşurken gereksiz yere tekrar edilen söz” olarak açıklanıyor. Bunun yanında Ali Püsküllüoğlu’nun hazırladığı Türkçe sözlükte “persek” sözcüğü halk dilinde “çiy” anlamına gelir diye açıklanmış. Ermenice’de bu sözcüğe benzeyen “pertek” sözcüğü var. Anlamı “kalecik, küçük kale”. Anadolu’da Hellenistik dönemde “Persikai”, yani Persli, Perslere ait anlamında yer isimleri var. Persek sözcüğünün çeşitli yöresel anlamları da var. Kağnı tekerinin yerinden çıkmaması için dingilin ucuna takılan demir ya da eksik olan parça gibi halk diline girmiş sözcükler var.
Fakat siz Kayseri’nin Tomarza İlçesi’ne bağlı Kapukaya’nın eski adı olan Persek’in kökeninden emin olmak istiyorsanız yapmanız gereken bölgenin tarihini incelemek. Sözlü ya da yazılı tarih kaynakları sözcüğün kökeninin açığa çıkmasına yardımcı olacaktır.”
Gökhan Tok
Her Hakki Saklidir. TÜBITAK Bilim ve Teknik Dergisi – 2002
Bütün bu kaynak ve yorumlardan “persek” kelimesinin “küçük ve düzgün yapı taşı” anlamını taşıdığı inancına sahip oldum. Çünkü yukarıdaki yorumlardan birincisinde Galip Güner in yorumu ,beni bu düşünceye sevk etti. Bartın ve yöresinin incelenmiş olduğu ٭ Kültür ve Turizm Bakanlığı Folklor Araştırmacısı - Mahmut Davulcu’nun “ Bartın Halk Mimarisi” adlı incelemesinde “persek taş” olarak bir taş cinsinden bahsedilmektedir. Persek köyünde taş ocaklarının çokluğu ve köyün yakın tarihlerde “Travşın” (incili) köyünden gelen insanlarca kurulmuş olması da “ persek ve taş “ arasındaki ilişkiyi destekler niteliktedir.
| |||