Aristotle

Aristotle (Stagira, Macedonia, 384 K.O.K. – Chalicis, Euboea, Pow Grek, 7 a vis Meurth 322 K.O.K.) o filosofer grek. Ev o filosofer pur bosek y'n hwarheans a'n west istori. Aristotle a skrifas lies lyvrow, mes hepken nebes an lyvrow na a wrug treusvewa. Aristotle a dhyskas Aleksander Veur pan esa Aleksander flogh.

Aristotle
Genys	384 BC  Stageira
Mernans	322 BC, 7 Meurth 322 BC  a dises an kolydhyon  Chalcis
Trigva	Athína, Athína
Alma mater	Platonic Academy
Galwesigeth	bewonydh, kosmologydh, resonydh, milonydh, breusyas liennek, awgrymer, masydh, epistemologydh, filosofer politek, polymath, filosofer yethow, skrifer, filosofer, steronydh, doronydh, dyskador, tutor, ontologist, fisegydh, theologydh, brysonydh
Aswonnys rag	Politics, Nicomachean Ethics, Metaphysics, Physics, Organon, Poetics, Constitution of the Athenians, Eudaimonia, Meteorology
Chyf delanwes	Plato, Socrates, Heraclitus, Parmenides, Zeno of Elea, Democritus, Anaximander, Epicurus, Hippocrates, Empedocles
Movyans	peripatetic school
Tas	Nicomachus
Pries	Pythias
Kespar	Herpyllis
Fleghes	Nicomachus, Pythias

Bewnans

Tas Aristotle o henwys Nicomachus. Solder o ev rag Myghtern Amyntas a Macedonia.

Pan esa hwetek bloodh, Aristotle eth dhe Athens dos ha bos studhyer a Plato dhe'n akedemi Plato. Aristotle a wrug remanya dhe'n akademi bys pan esa seyth bloodh warn ugens. Ev a wrug gasa wosa mernans Plato yn 347 BC.

Ev a wrug vyajya ena gans Xenocrates dhe Asia Minor. Yn Asia, Aristotle a wrug vyajya gans Theophrastus dhe Enys Lesbos. I a studhyas losonieth ha milonieth an enys.

Yn 343 BC, Philip II a Macedon a welwis Aristotle dhe dhyski y vaw Aleksander Veur. Yth esa ros omgemeryans rag akademi reul a Macedon dhe Aristotle. Y'n termyn na, ny wrug ev dyski Aleksander hepken; ev a dhyskas dew vyghtern an termyn a dheu ynwedh; Ptolemy ha Cassender.

Aristotle a wrug kennertha Aleksander dhe gonkwerrya tiryow dhe'n howldrevel drefen ev dhe grysi yn ethnocentrism. (Ethnocentrism yw an grysi honan gonisogeth yw gwella ages oll gonisogethow erel). Aristotle a grysis gonisogeth Grek o gwell ages oll gonisogethow erel. Ev a gennerthas Aleksander dhe gonkwerrya Persia drefen ev a brederis a's via gwella.

Erbynn 335 BC, Aristotle a dhehwelis dhe Athens. Ev a dhallathas skol ena, Lyceum y hanow. Aristotle a dhyskas klassow ena rag dewdhek bledhen.

Yn 335 dhe 323 BC, Aristotle a skrifas lies tra, mes kellys yw tamm ha tamm erel yw kales dhe redya. Oll oberow Aristotle yw kepar ha rekord a puptra godhvedhys gans an pobel Grek.

Tro'ha fin bewnans Aleksander, ev a brederas pobel dhe assaya y ladha. Ev a wrug braggya Aristotle yn lytherow skrifys ganso dhodho. Aristotle a leveris yn fenowgh dell o kas dhodho dhe Alexander drefen Alexander dhe henwel y honan duw. An myghter a wrug ladha noy gwynn Aristotle - Callisthenes - drefen ev dhe krysi dell o Callisthenes traytor. Alexander a verwis yn Babylon yn 323 KOK. Pan verwis Aristotle, Athenians an dhallathas kasa Macedonians arta, hag Aristotle a dhibarthas an cita. Aristotle a verwis yn Euboea yn 322 KOK.

Aristotle ow tyski Aleksander Veur