Blencathra

Blencathra, aswonys ynwedh avel Saddleback, yw onan a venydhyow Cumbria yth yw moyha dhe’n north yn Pow an Lynnyn. Yma dhodho hwegh gwartha diblans, an ughella anedha Hallsfell Top gans ughelder a 2848 tros-hys (868 m).

Blencathra

Sort	menydh
Doronieth
Konteth	Threlkeld
Gwlas	Ruvaneth Unys
A-ugh an mor	868 ±1 Meter
Kesordnogyon	54.6399°N 3.0505°W
Manylion
Sevyans	461 Meter
Tas topp	Skiddaw
Kadon	Pow an Lynnyn
Restrennow kelmys war Wikimedia Kemmyn

Hanow

Lies bledhen, kriys o Blencathra gans an ken hanow a ‘Saddleback’, bathys drefen y shap pan vo gwelys dhyworth an est. Alfred Wainwright, skrifer koweth-lyvrow menydhyow Pow an Lynnyn, a usyas an hanow kottha Kumbrek, ha Blencathra yw usys gans pubonan hedhyw ogasti. Herwydh mappys an Ordnance Survey, hanow an menydh yw ‘Saddleback or Blencathra’.

Pur haval yw bos an hanow Blencathra ow tos dhyworth an elvennow *blain (bleyn yn Kernewek) ha *cadeir (kader), ow styrya ‘bleyn an gader’. Yn despit dhe henna an etymologydh Andrew Breeze re gomendyas ken dielvennans a’n sekond elven, ow tadhla y vos egwal Kumbrek dhe’n ger Kembrek kres ‘carthwr’, ow styrya ‘margh oberi’. Dhe’n kontrari, Richard Coates re brofyas dell alsa an sekond elven bos an hanow personel Wordhonek kres ‘Carthach’, mes ev a skrifas bos kesunyans a’n hanow Wordhonek gans elven jenerek Kumbrek ow presentya kaletter.

Mappa golinyans a Blencathra

Topografieth

Moy a gadon menydhyow ages unn menydh yw Blencathra, kevres a doppys war geyn kromm tri mildir (5 km) y hys. Leven hag es aga thremena yw an ledrow dhe’n north ha west, mes yma system komplek a gentrennow karnek ha ledrow a radel dhe’n est ha soth. Keffrys ha’n kentrennow war ledrow an soth hag est, yma krib ledan aral ow ledya a Hallsfell dhe’n north. Hemm yw an diber dell yw an menydh henwys dhyworto, owth yskynna dres an bolgh dhe’n hweghves topp, Atkinson Pike.

Sharp Edge

Yntra Tarn Crag ha Foule Crag yma Sharp Edge, hanow pur wiw rag an grib le mayth yw desedhys onan a’n trolerghow krambla moyha a vri yn Pow an Lynnyn. Alfred Wainwright a leveris “bos an grib hy honan lymm lowr rag divarva (hy hanow kyns o ‘Razor Edge’) ha nag alsa den hy thremena 'à cheval' saw gans peryl a dhamach dhe rannow medhel.”

Dororieth

Kepar ha’n brassa rann a venydhyow yn tiredhow north Pow an Lynnyn, pur gemmyn yw karrygi an Bagas Skiddaw. Herwydh usadow komposyans an re ma yw leysveyn ha krag a’n Oos Ordowek. Re beu meur a valweyth yn-dann ledrow Blencathra y'n termyn usi passyes. Bal Threkeld a sev orth woles Hallsfell. Ynter 1879 ha 1928, palys veu monyow plomm ha zink, ha krysys yw bos moy a vonyow y’n bal a alsa bos usys mar pe gwellheans y’n studh erbysek. Yth esa moy a valyow dhe’n north ha west a'n menydh, deges nans yw kansvledhen po moy.

An gwartha

An poynt ughella a sav poran a-ugh kentren Hallsfell. Merkys yw gans poynt trigonometrek, onan yn furv kylgh kesteven. Yma trolergh apert ow kestava oll pymp topp an chif keyn, ow ri gwelyow splann. War gesennow da an ‘diber’, restrys yw meyn gwynn yn shap krows vras. Anwodhevys yw hy dalleth, mes hy ystynnans dhe vyns a 10 tro-hys ha moy (3 m +) yw ober den a Threkeld, Harold Robinson y hanow, wosa Sekond Gwerryans an Bys.

Pur efan yw an gwelyow. Skiddaw a sav dhe’n west, hag y’n keyndir yma menydhyow Galloway, Ugheldiryow an Dhyghowbarth ha Breow Cheviot. Dhe’n est yma menydhyow keyn an Pennines. Dhe’n soth gwelys yw menydhyow erel Pow an Lynnyn, gans menydhyow Kembra north pell dhe ves war an gorwel. Yn dedhyow kler, possybyl yw dhe weles Enys Manow ha Menydhyow Mourne yn Wordhen north, 123 mildir (198 km) dhe ves.

Pergenogeth

Perghen yw an menydh dhe Hugh Lowther, 8ves Yurl Lonsdale. Ev a assayas gwertha an menydh yn 2014 mes ny veu kynigow ughel lowr.

Mirva

• 
  Sharp Edge
• 
  Lynn Scales Tarn, yn-dann Sharp Edge
• 
  Enep soth Blencathra, ow tiskwedhes kesweyth kemusur an menydh