Diwaskedh
Diwaskedh, treweythyow gwyns a-dro (ha trowyns yn ranndiryow trovannel), yw term keweroniethel rag parth veur a ayr le mayth usi an ayr ow trehevel. Hemm a hwer pan wrello dew ayrgorf metya. An or yntra dew ayrgorf yw gelwys tal. Ayrgorf yw korf a ayr gans gnasow arbennik, ow kregi war natur an ranndir le mayth o furvyes. Yn Kernow an re ma a gomprehend moryow (ow kul ayr gleb) ha tiryow (ayr segh), hag ayr a'n ogledh (yeyn) ha dyghow (tomm).
Dell yw usys yn Kernow, ayr trovannel a'n dhyghow a wra metya ayr pennaghlek a'n ogledh. Pan wra dew ayrgorf dyffrans metya, an ayr y'n diwaskedh a dhrehev ha treylya.
| Hanow ayrgorf | Pennfenten | Tu | Gnasow |
|---|---|---|---|
| Arktek | Mor Norgagh | A'n north / north est | Pur yeyn gans ergh |
| Pennaghlek brastiryel | Siberi | A'n est | Pur yeyn ha segh |
| Trovannel brastiryel | Sahara / Brastir Europa | A'n soth | Tomm ha segh |
| Trovannel morek | Keynvor Iwerydh (Azores) | A'n soth-west | Godomm ha gleb |
| Pennaghlek morek | Keynvow Iwerydh (ogas dhe Greunland) | A'n north-west | Yeyn ha gleb |
| Pennaghglek morek dehweles | Keynvor Iwerydh (kres) | A'n west | Goyeyn ha gleb |
Diwaskedh a furvChanjya
- Ny wra an dhew ayrgorf kemyska yn es drefen aga bos mar dhyffrans.
- Pan wrello ayr tomm herdhya erbynn an ayr yeyn, konstrinys yw an ayr tomm dhe dhrehevel drefen y vos skaffa.
- An or yntredha ytho yw gelwys an dal tomm
- Pan wrello ayr yeyn herdhya erbynn ayr tomm, ev a gaws an ayr tomm dhe dhrehevel, drefen y vos poosa. Hemm yw an dal yeyn.
- War vappys kewer, diskwedhys yw talyow tomm gans linen ha hanterkylghow rudh, ha talyow yeyn gans linen ha trihornow glas.
Talyow GlawChanjya
Komol a furv drefen bos ayr tomm konstrinys dhe dhrehevel. Pan wrello hemma, ev a yeynha, ha dowr a wra gluthya, furvya komol hag ena glaw. Herwydh usadow, talyow a gemmer 24- 48 our rag tremena.
A-dherag an tal dommChanjya
- Komol a dhalleth furvya
- Ughelder an komol a godh
- An gwaskedh ayr a leha dres termyn
- Ev a dhalleth gul glaw yn skav rag termyn hir
Y'n ranngylgh tommChanjya
- An tempredh a dhrehev
- An ebron a wra klerya
- Segh yw gans nebes kawosow
Orth an tal yeynChanjya
- Komol a furv yn uskis
- An gwyns a grevha
- Kevys yw glas trom, treweythyow gans taran ha lughes
Wosa an tal yeynChanjya
- Yeynna yw
- Yma kawosow trom
- Tu an gwyns a dreyl dhe vos a'n north-west
Displegyans an diwaskedhChanjya
Wosa niver a dhedhyow, oll an ayr y'n ranngylgh tomm yw drehevys a-ugh an tir. Gelwys yw an studh ma avel tal okkludys. An arwodh rag tal okkludys war vappa kewer yw linen gans hanterkylghow ha trihornow ow tereylya.
Komol cirrus kyns an tal domm
Komol altostratus
Komol nimbostratus
Komol cumulus
Komol cumulonimbus
