Diwaskedh

Diwaskedh, treweythyow gwyns a-dro (ha trowyns yn ranndiryow trovannel), yw term keweroniethel rag parth veur a ayr le mayth usi an ayr ow trehevel. Hemm a hwer pan wrello dew ayrgorf metya. An or yntra dew ayrgorf yw gelwys tal. Ayrgorf yw korf a ayr gans gnasow arbennik, ow kregi war natur an ranndir le mayth o furvyes. Yn Kernow an re ma a gomprehend moryow (ow kul ayr gleb) ha tiryow (ayr segh), hag ayr a'n ogledh (yeyn) ha dyghow (tomm).

Dell yw usys yn Kernow, ayr trovannel a'n dhyghow a wra metya ayr pennaghlek a'n ogledh. Pan wra dew ayrgorf dyffrans metya, an ayr y'n diwaskedh a dhrehev ha treylya.

Hanow ayrgorf	Pennfenten	Tu	Gnasow
Arktek	Mor Norgagh	A'n north / north est	Pur yeyn gans ergh
Pennaghlek brastiryel	Siberi	A'n est	Pur yeyn ha segh
Trovannel brastiryel	Sahara / Brastir Europa	A'n soth	Tomm ha segh
Trovannel morek	Keynvor Iwerydh (Azores)	A'n soth-west	Godomm ha gleb
Pennaghlek morek	Keynvow Iwerydh (ogas dhe Greunland)	A'n north-west	Yeyn ha gleb
Pennaghglek morek dehweles	Keynvor Iwerydh (kres)	A'n west	Goyeyn ha gleb

Diwaskedh a furv

Ny wra an dhew ayrgorf kemyska yn es drefen aga bos mar dhyffrans.
Pan wrello ayr tomm herdhya erbynn an ayr yeyn, konstrinys yw an ayr tomm dhe dhrehevel drefen y vos skaffa.
An or yntredha ytho yw gelwys an dal tomm
Pan wrello ayr yeyn herdhya erbynn ayr tomm, ev a gaws an ayr tomm dhe dhrehevel, drefen y vos poosa. Hemm yw an dal yeyn.
War vappys kewer, diskwedhys yw talyow tomm gans linen ha hanterkylghow rudh, ha talyow yeyn gans linen ha trihornow glas.

Talyow Glaw

Komol a furv drefen bos ayr tomm konstrinys dhe dhrehevel. Pan wrello hemma, ev a yeynha, ha dowr a wra gluthya, furvya komol hag ena glaw. Herwydh usadow, talyow a gemmer 24- 48 our rag tremena.

A-dherag an tal domm

Komol a dhalleth furvya
Ughelder an komol a godh
An gwaskedh ayr a leha dres termyn
Ev a dhalleth gul glaw yn skav rag termyn hir

Y'n ranngylgh tomm

An tempredh a dhrehev
An ebron a wra klerya
Segh yw gans nebes kawosow

Orth an tal yeyn

Komol a furv yn uskis
An gwyns a grevha
Kevys yw glas trom, treweythyow gans taran ha lughes

Wosa an tal yeyn

Yeynna yw
Yma kawosow trom
Tu an gwyns a dreyl dhe vos a'n north-west

Displegyans an diwaskedh

Wosa niver a dhedhyow, oll an ayr y'n ranngylgh tomm yw drehevys a-ugh an tir. Gelwys yw an studh ma avel tal okkludys. An arwodh rag tal okkludys war vappa kewer yw linen gans hanterkylghow ha trihornow ow tereylya.

Komol cirrus kyns an tal domm
Komol altostratus
Komol nimbostratus
Komol cumulus
Komol cumulonimbus