Dowrlammow Victoria
Dowrlammow Victoria (yeth Lozi: Mosi-oa-Tunya, "An mog hag a darenn"; yeth Tonga: Shungu Namutitima, "Dowr Bryjyon") yw dowrlam war an Dowr Zambesi yn Afrika Soth. Prederys yw avel onan a dhowrlammow brassa an Bys dre reson y lester (1708m – 5604 tros-hys). Desedhys yw war an or yntra Zambi ha Zimbabwe. Apoyntys veu avel Ertachva an Bys UNESCO yn 1989, an unnik unn yn Zambi hag onan a bymp yn Zimbabwe.
 | |
| Sort |
dowrlam, dowrlamm horn margh  |
|---|---|
| Henwys dhyworth |
Viktorya |
| Doronieth | |
| Ranndir gwithans |
Mosi-oa-Tunya National Park |
| Rann a'n re a sew |
Dowr Sambesi |
| Tyller |
Livingstone, Victoria Falls |
| Konteth |
Southern Province, Matabeleland North Province |
| Gwlas |
Zambi, Zimbabwe |
| Arenebedh |
6,860 ha |
| A-ugh an mor |
892 Meter |
| Ogas dhe |
Dowr Sambesi |
| Kesordnogyon |
17.92478°S 25.85806°E |
| Diskargans |
1,088 |
 | |
| Studh ertach |
Ertachva an Bys UNESCO |
| Manylion | |
An hanowChanjya
David Livingstone, an kannas eglos ha hwithrer tiryow a Alban, o an kynsa European dhe vires orth an dowrlam yn 1855. A-dhesempis ev a’y henwis dhe enora Myghternes Viktorya, mes kemmyn yw an hanow Lozi Mosi-oa-Tunya ha’n Rol Ertachvaow an Bys a aswonn an dhew hanow.
MynsChanjya
Nyns yw Dowrlammow Victoria an dowrlam ughella y’n Bys, na’n ledanna naneyl, mes aswonnys yw avel an dowrlam brassa y’n Bys, drefen y lester (1708m) hag ughelder (108m – 354 tros-hys). Ymons i diwweyth ughelder Dowrlammow Niagara yn Amerika North ha moy ages diwweyth aga lester. Diskargans an avon a wra varya polta, gans seson glawek yntra mis Du bys mis Ebrel, ha seson segh rag remenans an vledhen. Ewon a’n dowrlam a drehav dhe ughelder moy ages 400m, treweythyow diwweyth henna, y hyllir y weles dhyworth 50km ha moy. An liv leha (dalleth mis Du) yw degves rann a’n liv moyha (dalleth mis Ebrel). Yma prederow bos chanj an hin owth ynkressya an varyans ma.
KeynansowChanjya
Yn-dann an dowrlam yma kevres a geynansow eskniys gans an dowr le mayth o gwanderow y’n karrygi (torvaow yn basalt dre vras). I a hembronk ygam-ogam drefen an dowr dhe dhisplegya unn dorva wosa y gila. Lemmyn usys yns i rag sportow aventur, kepar ha skathow klos dowr gwyls, lamma bunjee ha kayakya.
An hyns horn ha tornyasethChanjya
Cecil Rhodes ha’y ‘Kowethyans bretennek-Afrika Soth’ a vynnas efani rewl an emperoureth vretennek pella dhe’n north, ha dhe wul henna, ev a restras drehevelyans hyns horn dhyworth Cape Town dhe’n dowrlam yn 1905, dres pons pur ogas dhe’n dowrlammow, hag erbynn 1909 mar bell avel Repoblek Werinel Kongo belgek y’n north. Drehevys veu ostel yn 1904, an Victoria Falls Hotel, awos tornysi dhe dhalleth dos dhe weles an tennvos. Bys dhe diwedh an 1990ow, a-dro dhe 400,000 a dus an vledhen a wre vysytya an tyller, an brassa rann anedha war du Zimbabwe. A-dhia an termyn na, kudynnow politek yn Zimbabwe a styr dell wra le a dus mos dhe’n ostelyow ena ha moy dhe’n ostelyow yn Zambi.
GodhvewnansChanjya
Desedhys yw dew bark kenedhlek byghan ogas dhe’n dowrlammow. I a gomprehend olifanses, jirafes, lewyon, bualyon Afrika ha gaverewiges.
Delow a David Livingstone desedhys war lann Dowr Zambesi yn Zambi
Pons Dowrlammow Victoria
Dowrlammow Victoria dhyworth glann Zimbabwe, ow tiskwedhes Dowrlamm an Jowl
Dowrlammow Victoria gwelys dhyworth an efanvos (Gorsav Efanvos Keswlasek)
Dowrlammow Victoria dhyworth an ayr, ow tiskwedhes an ewon
Skath klos dowr gwyls y'n keynans yn-dann an dowrlam
.jpg)