Greunlondek

(Daskevarwodhys dhyworth Greunlandek)
Greunlondek (Kalallisut)
Kewsys yn: Greunlond, Denmark
Kewsys gans: 56,000
Klasyans genynnek: Eskimo-Aleut
  • Eskimo
    • Inuit
Rannyethow
Kalallisut
Tunumiisut
Inuktun
Savla Sodhogel: yeth sodhogel Greunlond (hag aswonys avel yeth minorita yn Denmark)
Kodennow
ISO 639-1 kl
ISO 639-2 kal
ISO 639-3 kal


Greunlandek yw yeth Inuit kewsys yn Greunlond, ha Denmark. Greunlondek yw an yeth sodhogel yn Greunlond a-dhia 2009. Kewsys yw gans 90% a boblans Greunlond (50,000) hag a-dro dhe 7,000 a dus yn Denmark (kepar ha studhyoryon).

Arwodh yn Greunlondek ha Danek
Mappa ow tiskwedhes gwandrans an yeth Greunlondek

Lytherennek

golegi

Greunlondek a us 18 lytheren: Aa, Ee, Ff, Gg, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, mes usys yw kesunyansow a lytherennow dhe wul sonyow erel, r.e. ll a wra son haval dhe ‘ll’ yn Kembrek, hag rl son havel dhe ‘rll’ yn Kembrek.

Yethador

golegi

Pur synthetek yw an yeth Greunlondek, hemm yw, ev a wra geryow dre geworra lies lostelven rag chanjya styr. An yeth a us 318 lostelven rag displetya verbow po kesyewa henwyn, hag a-dro dhe 400 a lostelvennow erel.

Greunlondek a’n jeves peswar person (1a, 2a, 3a ha 3a dastewynys): dew niver (unnplek ha liesplek): eth modh hag eth kas.

An eth modh yw:

  • menedhek (indicative)
  • govynnek (interrogative)
  • gohemmynek (imperative)
  • mynnasek (optative)
  • ambosek (conditional)
  • achesonek (causative)
  • kevosek (contemporative) ha
  • kevrannek (participial)

An eth kas yw:

  • absolutek (absolutive) – hevelep dhe’n hanwek ha usys gans verbow kevleun (intransitive)
  • ergotek (ergative) – hevelep dhe’n galwek (mes usys avel an hanwek gans verbow ankevleun)
  • komparek (comparative) – usys dhe gomparya (mar … avel …)
  • maynek (instrumental)
  • tylleryek (locative) – ow teriva ple ma neppyth
  • warbennek (allative) – ow styrya gwayans war ben neppyth aral
  • ablasek (ablative) – ow styrya gwayans a po yn mes a neb tyller
  • drehensek (prolative) – ow styrya gwayans dre dyller po hens

Ulliinnarmi oqaatsit - Gerva pubdedhyek

golegi

Aluu - dydh da
Ajunngi – fatal genes?
Qujanaq – meur ras
Qujaanarpunga – na, meur ras
Illillu – ty ynwedh
Ikiu – gweres!
Una sunaana – pyth yw hemma?
Sumi? – Ple?
Tuluttut – Sowsnek (ow tos dhyworth “how do you do”) .....-mik atseqarpunga - Ow hanow yw ......


Henwyn enevales ha plansow

golegi

Arfeq - morvil
Timmiaq - edhen
Nanoq - arth gwynn
Teriannaq - lowarn
Umimmak - muskbual
Savaq - davas
Aalisagaq - pysk
Uummasuaraq - hweskeren
Qungasessooq - jiraf
Kiliffak - mamoth
Naasoq - bleujen
Orpigaq - gwedhen

  Porth Yethow – Tre rag folennow ha klassys Wikipedya a-dro dhe yethow.