Greunlondek

Greunlondek (Kalallisut)
Kewsys yn:	Greunlond, Denmark
Kewsys gans:	56,000
Klasyans genynnek:	Eskimo-Aleut Eskimo Inuit
Rannyethow	Kalallisut Tunumiisut Inuktun
Savla Sodhogel:	yeth sodhogel Greunlond (hag aswonys avel yeth minorita yn Denmark)
Kodennow
ISO 639-1	kl
ISO 639-2	kal
ISO 639-3	kal

Greunlandek yw yeth Inuit kewsys yn Greunlond, ha Denmark. Greunlondek yw an yeth sodhogel yn Greunlond a-dhia 2009. Kewsys yw gans 90% a boblans Greunlond (50,000) hag a-dro dhe 7,000 a dus yn Denmark (kepar ha studhyoryon).

Arwodh yn Greunlondek ha Danek

Mappa ow tiskwedhes gwandrans an yeth Greunlondek

Lytherennek

Greunlondek a us 18 lytheren: Aa, Ee, Ff, Gg, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, mes usys yw kesunyansow a lytherennow dhe wul sonyow erel, r.e. ll a wra son haval dhe ‘ll’ yn Kembrek, hag rl son havel dhe ‘rll’ yn Kembrek.

Yethador

Pur synthetek yw an yeth Greunlondek, hemm yw, ev a wra geryow dre geworra lies lostelven rag chanjya styr. An yeth a us 318 lostelven rag displetya verbow po kesyewa henwyn, hag a-dro dhe 400 a lostelvennow erel.

Greunlondek a’n jeves peswar person (1a, 2a, 3a ha 3a dastewynys): dew niver (unnplek ha liesplek): eth modh hag eth kas.

An eth modh yw:

• menedhek (indicative)
• govynnek (interrogative)
• gohemmynek (imperative)
• mynnasek (optative)
• ambosek (conditional)
• achesonek (causative)
• kevosek (contemporative) ha
• kevrannek (participial)

An eth kas yw:

• absolutek (absolutive) – hevelep dhe’n hanwek ha usys gans verbow kevleun (intransitive)
• ergotek (ergative) – hevelep dhe’n galwek (mes usys avel an hanwek gans verbow ankevleun)
• komparek (comparative) – usys dhe gomparya (mar … avel …)
• maynek (instrumental)
• tylleryek (locative) – ow teriva ple ma neppyth
• warbennek (allative) – ow styrya gwayans war ben neppyth aral
• ablasek (ablative) – ow styrya gwayans a po yn mes a neb tyller
• drehensek (prolative) – ow styrya gwayans dre dyller po hens

Ulliinnarmi oqaatsit - Gerva pubdedhyek

Aluu - dydh da
Ajunngi – fatal genes?
Qujanaq – meur ras
Qujaanarpunga – na, meur ras
Illillu – ty ynwedh
Ikiu – gweres!
Una sunaana – pyth yw hemma?
Sumi? – Ple?
Tuluttut – Sowsnek (ow tos dhyworth “how do you do”) .....-mik atseqarpunga - Ow hanow yw ......

Henwyn enevales ha plansow

Arfeq - morvil
Timmiaq - edhen
Nanoq - arth gwynn
Teriannaq - lowarn
Umimmak - muskbual
Savaq - davas
Aalisagaq - pysk
Uummasuaraq - hweskeren
Qungasessooq - jiraf
Kiliffak - mamoth
Naasoq - bleujen
Orpigaq - gwedhen

Porth Yethow – Tre rag folennow ha klassys Wikipedya a-dro dhe yethow.