John Norman Collie
Professor John Norman Collie FRS (Kesvroder an Kowethyans Riel) (10ves an vis Gwydngala 1859 – 1a an vis Du 1942), aswonys herwydh usadow avel J. Norman Collie, o skiensydh, krambler ha hwithrer tiryow sowsnek.
John Norman Collie | |
---|---|
![]() | |
Genys |
10 Gwynngala 1859 ![]() Alderley Edge ![]() |
Mernans |
1 Du 1942 ![]() Sligachan ![]() |
Kenedhlogeth |
![]() |
Alma mater | |
Galwesigeth |
hwithrer tiryow, kymygydh, dyskador pennskol, skrifer anfugieth, krambler ![]() |
Arvether | |
Pewasow |
Esel an Kowethas Riel, gradh der enor, Fellow of the Royal Geographical Society ![]() |
Sportys | |
Eseleth |
Kowethas Riel, Royal Geographical Society, Alpine Club ![]() |
Bownans hag ober
golegiGenys veu en Alderley Edge, Cheshire, an sekond a bajar mab dhe John Collie ha Selina Mary Winkworth. En 1870 an teylu a removas dhe Clifton, ogas dhe Bristol. Adhyskys veu Collie en Skol Charterhouse woja 1873. Gwres veu arhans an teylu e’n kenwerth koton, bes Gwerryans Bredereth Amerika a gawsyas aga diswrians arhansek. Res o dhe Collie dhiberth Skol Charterhouse, etho ev eth dhe Golji Clifton hag ena ev a aswonas nag o da ganjo adhysk klassek. Woja hedna ev eth dhe Golji Universita Bristol rag studhya kemygieth.
Ev a gawas y PhD en kemygieth en Würzburg en 1884. Woja dehweles dhe Bow an Sowson, ev a dhyskas teyr bledhen en Cheltenham Ladies College. Ena ev a removas dhe oberi en Kolji Universita Loundres (UCL) avel skoodhyer dhe William Ramsay. Y ober a-varr o studhya fosfoniom a kesstoffow fosfin hag woja hedna, trenken dehidracetik.
Collie a oberas avel Professor Kemygieth Organek en UCL tredh 1896 ha 1913, hag ev o pedn an radn kemygieth a-dhia 1913 dhe 1928. Ev a wrug an hwithrans hag a ledyas dhe’n skeusen dewyn X kensa rag diagnosans medhegel. Ev a weresas Ramsey dhe dhiskudha an gassys nobyl, profya form dhe benzin ha diskudha holan kensa oksoniom. Henwys veu an effeyth golow a neon war verkuri ‘an effeyth Collie’.
Etholys veu avel Kesvroder an Kowethyans Riel Keredin en 1888 ha Kesvroder an Kowethyans Riel en mis Efen 1896.
Krambla
golegiResegva Collie o avel skiensydh, bes y dhelit o krambla. Meur-gerys ew drefen ev dhe grambla trolerghow nowydh en Enys Skye war venedhyow an Cuiltheann, en Pow an Lydnow ha’n Alpow.
Collie a dhallathas krambla en Enys Skye en 1886. Ev eth ena rag peskecha gen y vreder, bes ev a gramblas Sgùrr nan Gillean en le. Woja dew assay heb sewena ev a gawas kussul dhort John MacKenzie, krofter a Enys Skye ha hembronkyer menedhyow galwesik kensa Breten. Collie a dhehwelas en venowgh dhe Enys Skye, ha krambla gen MacKenzie. An dhew o kowetha da, hag anjei a gramblas lies menedh ena rag an tro kensa.
En 1899 ev a dhiskudhas an Cioch, karrek dhibarow war enep tu Coire Lagan a Sron na Ciche. Kramblys veu hebma ganjo en 1906 war-barth ha MacKenzie hag a’y henwis dhort an ger Albanek rag brodn. Enorys ew e’n Cuiltheann gen hanow Sgúrr Thormaid (Bleyn Norman), ha Collie's Ledge war Sgùrr Mhic Choinnich, (Bleyn MacKenzie), henwys rag y goweth da.
En 1895, tri krambler, Collie, Mummery ha Hastings eth dhe’n [[Himalaya rag an assay kensa war vleyn menedh dres 8,000 meter (Nanga Parbat). Mummery ha dew Gurkha a verwis yn erghslynk. Collie a skrifas lever a-dro dhe’n vysyt, From the Himalaya to Skye.
Woja krambla lies bleyn e’n Alpow, Caucasus ha Himalaya, en 1897 Collie a junyas an Klub Appalachian, ha treylya hav ow krambla e’n Menedhyow Karnek en Kanada. Tredh 1898 ha 1911, Collie a vysytyas an Menedhyow Karnek pymp tro aral, krambla onan war ugans a venddhyow rag an kensa pres ha henwel dres deg war ugans a venedhyow. En 1903 ev a skrifas lever gen Hugh Stutfield, Climbs and Explorations in the Canadian Rockies.
Mernans
golegiCollie a omdednas en 1929 hag woja hedna ev a dreylya pub hav en Enys Skye. Ev a verwis en Sligachan en mis Du 1942 dhort niwmonia woja kodha en Loch Leathan en-dadn an Storr an vledhen gens ort peskecha. Entirys veu nessa dhe’y goweth John MacKenzie, en enkledhva goth Struan ogas dhe Loch Harport.
Delanwes
golegiProfyes ew dell veu Collie an awen rag Sherlock Holmes. Collie o krambler a vri ha bacheler. Y vrys o dielvednek drefen y hwithrans kemyk, ha thera ganjo lies bern, dhort priweyth chinek dhe beskecha, dhort gwin ‘claret’ dhe resek mergh. Da o ganjo tochya pib (owth enowi cigarik orth lenwel y bib).
Pewasow
golegi- Kesvroder an Kowethyans Riel (1896)
- Kesvroder an Kowethyans Riel Doroniethel (1897)
- Lewydh an Klub Alpek (RU) (1920–22)
- Esel an Kessedhek Mont Everest (1921)
- Henwyn Mont Collie en Park Kenedhlek Yoho ha Sgurr Thormaid war Enys Skye a enor Norman Collie.
Men kov
golegiThera projekt deg bledhen dhe guntel arhans rag men kov dhe enora John MacKenzie ha Norman Collie war Enys Skye. Desinys veu an imach brons gen gravyer leel, Stephen Tinney. Dislennys veu war vre karnek a-dal Ostel Sligachan Hotel, gen gwel dres an Menedhyow Cuilltheann en mis Gwydngala 2020.
Mirva
golegi-
Collie ha piben neon en Kolji Universita Loundres en 1911
-
Collie (war an dhyhow) en Kanada en 1897
-
Sgùrr Thormaid, henwys dhe enora Collie, e’n menedhyow Cuiltheann
-
Collie’s Ledge, war Sgùrr MhicChoinnich
-
Nanga Parbat
Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.