Kays Gramasek
Yn gramasek, kays an hanow po rakhanow yw furv janjadow a sin y weythres gramasek yn fres, klows po lavarenn. Rag ensampel, rakhanow a yll bos an gostoedh ("My a'n kas"), an dra ("Ev a'm kas") po an perghennek ("Ow fel yw an bel-na"). Nyns eus kaysys yn Kernowek awos Kernowek dhe dhevnydhya dardrigyow yn le an kaysys. Yma systemow kays hwath yn yethow arnowydh kepar hag Almaynek po Finnek hag yma tresow an kaysys yn Sowsnek kyn nag eus lowr anedhans i.
Yn Almaynek
golegiYma peswar kays gramasek yn Almaynek nowydh: Substansek, Akusek, Riek ha Piwek.
An substansek yw devnydhyes dhe sinya gostoedh an verb vyghan.
| Substansek |
|---|
| De: Wir gingen zum Geschäft. |
| Kw: Ni eth dhe'n gwerthji. |
An akusek yw devnydhyes dhe sinya tra an verb.
| Akusek |
|---|
| De: Wir haben den Hund verloren. |
| Kw: Ni re gollas an ki. |
An riek yw devnydhyes dhe sinya tra a-dhirekt an verb.
| Riek |
|---|
| De: Wir haben es ihm geschickt. |
| Kw: Ni re'y dhannvonas dhodho. |
An piwek yw devnydhyes dhe sinya perghennek an hanow arall. Kepar hag yn Kernowek, yma teyr fordh dhe wul an piwek; an kensa gans von (a) + riek (avel an a'n kernowek) gans artykyl piwek (avel an yn Kernowek) po gans s orth fin an ger ow tegemmeres.
| Piwek: furv onan. |
|---|
| De: Sie ist eine Tochter von dem Bauern. |
| Kw: Myrgh a'n tiek yw hi. |
| Piwek: furv dew. |
|---|
| De: Sie ist die Tochter des Bauern. |
| Kw: Myrgh an tiek yw hi. |
| Piwek: furv tri. |
|---|
| De: Sie ist des Bauern Tochter. (Yeth liennek yn-unnik) |
| Kw: *Myrgh diek yw hy. (Nyns yw hemma possybyl yn Kernewek) |
Yn Finnek
golegiYma 15 kaysys yn Finnek; mirewgh orth an moos a-is dhe dhyski moy anedhans i.
| Kaysys Finnek | ||||
|---|---|---|---|---|
| Kays | Penner | Dardrig Kernowek | Ensampel | Treylyans |
| Gramasek | ||||
| Substansek (nominatiivi) | - | - | talo | chi |
| Piwek (genetiivi) | -n | a/an | talon | a ji |
| Akusek (akkusatiivi) | -, -t or -n | - | talo / talon | (an) chi |
| Darnek (partitiivi) | -(t)a | - | taloa | chi (avel tra) |
| Desedhek (pervedhel) | ||||
| Ynek (inessiivi) | -ssa | in | talossa | yn chi |
| Atek (elatiivi) | -sta | a (a-ji) | talosta | a ji |
| Pervedhek (illatiivi) | -an, -en, etc. | (mos) yn | taloon | (mos) yn chi |
| Desedhek (yn-mes) | ||||
| Ortek (adessiivi) | -lla | orth | talolla | orth chi |
| Mesek (ablatiivi) | -lta | a | talolta | a ji |
| Dhetek (allatiivi) | -lle | dhe | talolle | dhe ji |
| Avelek | ||||
| Avelek (essiivi) | -na | avel | talona | avel chi |
| (Avosek; rannyethek) (eksessiivi) | -nta | a vos | talonta | a vos chi |
| Chanjek (translatiivi) | -ksi | dhe (chanj a furv) | taloksi | (chanj) dhe ji |
| Derivasek | ||||
| Gansek (instruktiivi) | -n | gans (an gweres a) | taloin | gans an chiow |
| Hebek (abessiivi) | -tta | heb | talotta | heb chi |
| Partek (komitatiivi) | -ne- | war-barth (gans) | taloineen | gans an chi(ow) |
Yn Sowsnek
golegiHedhyw, nyns eus kaysys gramasek yn Sowsnek kepar ha'n re yn Almaynek po Finnek, mes yth esa nebes yn Sowsnek-Koth. An kaysys a gontynew dhe vywa yn Sowsnek-arnowydh yw an piwek ha'n riek.
An piwek
golegiYn Sowsnek an piwek yw furvyes gans of (a) po 's; an 's-ma yw remenant piwek Sowsnek-Koth. Ev a ober haval dhe Almaynek; an 's war fin an ger ow tegemmeres yw kepar ha'n s finek y'n piwek almaynek. Rag ensampel: "Der Hund des Manns" a yll bos "Der Manns Hund" yn Almaynek anstrothys. An anstrothys yw an pyth yw kevys hwath yn Sowsnek: "The man's dog".
An Riek
golegiAn riek yn Sowsnek formal a vyw bosva ow merwel. Y benn-ober yw gans who (piw) yn lavarennow relatyf gans an dardrigow to (dhe), with (gans), for (rag) po from (a), pan yw who devnydhyes yn riek lyennek m yw adyes dhe'n who dhe wul whom.
| Ensampel gans with |
|---|
| En: With whom am I speaking? |
| Kw: Gans piw esov vy ow kewsel? |
| Ensampel gans from |
|---|
| En: This is the man from whom I received the gift. |
| Kw: Hemm yw an den may hwrugav vy receva an ro (dhyworto). |