Menkov Donyerth Ruw

Men Donyerth Ruw (Sowsnek: King Doniert's Stone) yw dew ddarn a grows afinys a'n 9ves kansvledhen, desedhys ogas dhe Ryskarasek, Goon Brenn, Kernow . Y krysir an kovskrif dhe enora Donyerth, Myghtern Kernow a verwis a-dro dhe 875OK.

An Hanter Karreg Aral (cledh) ha Men Donyerth Ruw (dyghow) yn 2007

Istori golegi

Y'n 5ves kansvledhen, Kristonedh a veu komendys dhe Gernow yn kynsa gans menegh dhyworth Kembra hag Iwerdhon. Y krysir dell wrussa an gannasow eglos a-varr drehevel krowsow prenn dhe dhiskwedhes le may feu movys tus may hwrella treylya dhe Grist. Wosa termyn drehevys veu krowsow karrek dhe enora an tyller.

An tyller golegi

An tyller a gomprehend remenans dew ddarn a goloven krows men growan a'n 9ves-11ves kansvledhen, tremen yn-dann dor ha stevel shap krows yn-dann an krowsow. Y krysir bos an stevel ha tremen remenans bal sten po oratry. Ughelder an grows dhe'n north, henwys "Men Donyerth" yw 1.37m (4 tr. 6 m.) gans panellow a afinans plethys war dri tu ha kovskrif doniert rogavit pro anima kervys yn dornskrif uncyal po enesek. Treylyans an kovskrif yw "Doniert re bysis [dhe hemma vos gwrys] abarth y enev". Y krysir bos an kovskrif ow henwel myghtern leel "Dumgarth" (po "Dwingarth"), Donyerth yn Kernewek hedhyw, kampollys y'n kronikyl a-varr a Gembra henwys Annales Cambriae, a veudhis a-dro dhe 875 OK.

Ughelder an grows dhyghow, henwys "Hanter Men Aral", yw 2.1 m (6 tr. 11 m.) gans panel a afinans plethys war an enep est, toll tenon terrys war an topp ha plinth war woles.

Kowansow golegi

Yn 1849 Kowethas Pennsernethel Epskobethek Karesk a wrug kowansow a-dro dhe'n meyn, ow tiskudha dorgell yn-danna. Mr Charles Spence a dhyllas derivas henwys 'Iter Cornubiense' yn lyver termyn an Kowethas. Yma an manylyon ma ynno: 'Wosa drehevel men Donyerth, darn a wrowan dew dunnas ha hanter po moy, an oberoryon a veu gorhemynnys dhe balas war-woles ryb an men aral. Wosa drehedhes downder a eth po naw tros-hys, diskudhys veu toll. Omma i a gavas dorgell furv krows gans hirder a etek tros-hys dhyworth an est dhe'n west ha hwetek dhyworth an north dhe'n soth. Les an dorgell o a-dro dhe beswar tros-hys. An tuow o serth ha'n to rond, pubonan levenys gans toul mar gwastas avel gesys gans gnas an garrek.' An oberoryon arvethys a dheuth dhyworth Bal Kober Karadon Soth (South Caradon Mine) . Derivys an dus bal dhe leverel y vos 'nampyth marnas hwelyow koth', yn geryow erel bal koth.

An stevel yn-dann dor a dhalleth avel tremena 8m dhe'n est a'n krowsow, dos ha bos kowfordh ha gorfenna avel stevel furv krows yn-dann an krowsow.

Dyghtys yw an tyller gans Trest Ertach Kernow a-barth English Heritage. Kerri-tan a yll parkya yn rypsav ogas dhe'n tyller. Hedhas yw heb kost dres ourys golow dydh.