Menkov Donyerth Ruw

Men Donyerth Ruw (Sowsnek: King Doniert's Stone) yw dew ddarn a grows afinys a'n 9ves kansvledhen, desedhys ogas dhe Ryskarasek, Goon Brenn, Kernow . Y krysir an kovskrif dhe enora Donyerth, Myghtern Kernow a verwis a-dro dhe 875OK.

An Hanter Karreg Aral (cledh) ha Men Donyerth Ruw (dyghow) yn 2007

Istori

Y'n 5ves kansvledhen, Kristonedh a veu komendys dhe Gernow yn kynsa gans menegh dhyworth Kembra hag Iwerdhon. Y krysir dell wrussa an gannasow eglos a-varr drehevel krowsow prenn dhe dhiskwedhes le may feu movys tus may hwrella treylya dhe Grist. Wosa termyn drehevys veu krowsow karrek dhe enora an tyller.

An tyller

An tyller a gomprehend remenans dew ddarn a goloven krows men growan a'n 9ves-11ves kansvledhen, tremen yn-dann dor ha stevel shap krows yn-dann an krowsow. Y krysir bos an stevel ha tremen remenans bal sten po oratry. Ughelder an grows dhe'n north, henwys "Men Donyerth" yw 1.37m (4 tr. 6 m.) gans panellow a afinans plethys war dri tu ha kovskrif doniert rogavit pro anima kervys yn dornskrif uncyal po enesek. Treylyans an kovskrif yw "Doniert re bysis [dhe hemma vos gwrys] abarth y enev". Y krysir bos an kovskrif ow henwel myghtern leel "Dumgarth" (po "Dwingarth"), Donyerth yn Kernewek hedhyw, kampollys y'n kronikyl a-varr a Gembra henwys Annales Cambriae, a veudhis a-dro dhe 875 OK.

Ughelder an grows dhyghow, henwys "Hanter Men Aral", yw 2.1 m (6 tr. 11 m.) gans panel a afinans plethys war an enep est, toll tenon terrys war an topp ha plinth war woles.

Kowansow

Yn 1849 Kowethas Pennsernethel Epskobethek Karesk a wrug kowansow a-dro dhe'n meyn, ow tiskudha dorgell yn-danna. Mr Charles Spence a dhyllas derivas henwys 'Iter Cornubiense' yn lyver termyn an Kowethas. Yma an manylyon ma ynno: 'Wosa drehevel men Donyerth, darn a wrowan dew dunnas ha hanter po moy, an oberoryon a veu gorhemynnys dhe balas war-woles ryb an men aral. Wosa drehedhes downder a eth po naw tros-hys, diskudhys veu toll. Omma i a gavas dorgell furv krows gans hirder a etek tros-hys dhyworth an est dhe'n west ha hwetek dhyworth an north dhe'n soth. Les an dorgell o a-dro dhe beswar tros-hys. An tuow o serth ha'n to rond, pubonan levenys gans toul mar gwastas avel gesys gans gnas an garrek.' An oberoryon arvethys a dheuth dhyworth Bal Kober Karadon Soth (South Caradon Mine) . Derivys an dus bal dhe leverel y vos 'nampyth marnas hwelyow koth', yn geryow erel bal koth.

An stevel yn-dann dor a dhalleth avel tremena 8m dhe'n est a'n krowsow, dos ha bos kowfordh ha gorfenna avel stevel furv krows yn-dann an krowsow.

Dyghtys yw an tyller gans Trest Ertach Kernow a-barth English Heritage. Kerri-tan a yll parkya yn rypsav ogas dhe'n tyller. Hedhas yw heb kost dres ourys golow dydh.