Kigdevoryer

Kigdevoryer Efander menhesennow: Eocene kres dhe Oos a-dhiwedhes
Kigdevoryoryon dyffrans
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Animalia
Fylum:	Chordata
Klass:	Mammalia
(anrenkys):	Ferae
Urdh:	Carnivora Bowdich, 1821
Teylu
16, Gwelewgh klassans

Kigdevoryoryon po Carnivora (dhyworth Latin carō (ben carn-) "kig", + vorāre "devorya") yw urdh divers gans moy ages 280 ehen a vronnviles bryghennel. Dihaval orth Carnivore (kigdebroryon) yw an hanow skiensek Carnivora. Carnivore a yll descrifa neb organedh an pyth a dheber kig. Gans myns an moyha divers a urdhyow bronnvilek yw kigdevoryoryon. An konna gwynn (Mustela nivalis), an kigdevoryer lyha, a yll bos 25 g (0.88 ouns) yn poos ha 11 cm (4.3 meusva) yn hys, an arth gwynn (Ursus maritimus) a yll bos 1,000 kg (2,200 peuns) yn poos, mes an kigdevoryer brassa yw an Olifans-mor dyghow (Mirounga leonina) an pyth a yll bos 5,000 kg (11,000 peuns) yn poos ha 6.9 m (23 tros-hys) yn hys.

Kigdebrer o an kynsa kigdevoryer hag ogas oll kigdevoryoryon a dheber kig dre vras hedhyw. Res yw dhe neb, kepar ha kathes ha reunyon, dybri kig rag aga megyans. Moy olldhebrek yw neb erel, kepar ha rakounes hag arthes, kregi war aga bewva. An panda bras yw gwelsdebrek dre vras mes i a wra dybri puskes, oyow ha preves, mes res yw dhe'n arth gwynn dybri enyvales yn aga bewva hwerow. Kigdevoryoryon a'n jeves dens, ewines, ha gwel dhiwlagasek rag kachya ha dybri enevales erel. Lies ehen a helgh gans aga theyluyow hag enyvales kowethasek yns. An teyluyow a yll helghya preydh brassa.

Del hevel kigdevoryoryon a geugherdhas yn Amerika Gledh a'n teylu Miacidae nans yw a-dro dhe 42 vilvil vledhen. Yn skon wosa henna i a rannas dhe'n furvow kathek ha kiek (Feliformia ha Caniformia). Aga genakordh molekulenek a dhiskwa bagas unnkordhel yw an kigdevoryoryon bew, bagas kurun an Carnivoramorpha.

Klassans

Konna gwynn, an kigdevoryer lyha.

Olifans-mor dyghow, an kigdevoryer brassa.

Arth gell, an kigdevoryer brassa tirel gans an arth gwynn.

Kath ha ki, kigdevoryoryon dovys.

An rester glassans arnowyth moyha kemmyn a rann kigdevoryoryon gans hwetek teylu bew ha nebes teyluyow marow:

• URDH CARNIVORA
  • Isurdh Feliformia ("kathek")
    • Ughdeylu †Stenoplesictoidea
      • Teylu †Stenoplesictidae
      • Teylu †Percrocutidae
    • Teylu †Nimravidae: kathes densabren fals (nans yw 5–36 milvil vledhen)
    • Teylu Nandiniidae: sivet palm Africa; unn ehen
    • Ughdeylu Feloidea
      • Teylu Prionodontidae: linsang Asi; yma diw ehen yn unn genas
      • Teylu †Barbourofelidae (nans yw 6–18 milvil vledhen)
      • Teylu Felidae: kathes; yma 40 ehen yn 15 genas
    • Urdhwoles Viverroidea
      • Teylu Viverridae: sivetes ha keffrysysi; yma 34 ehen yn 15 genas
      • Ughdeylu Herpestoidea
        • Teylu Hyaenidae: bleydh-broghes ha proteles; yma peswar ehen yn tri genas
        • Teylu Eupleridae: kigdevoryoryon Maldagaskar; 10 ehen yn seyth genas
        • Teylu Herpestidae: mebyneles ha keffrysysi; 33 ehen yn 14 genas
  • Isurdh Caniformia ("kiek")
    • Teylu †Amphicyonidae: keun-arth (nans yw 9–37 milvil vledhen)
    • Teylu Canidae: keun ha keffrysysi; 35 ehen yn 12 genas
    • Urdhwoles Arctoidea
      • Ughdeylu Ursoidea
        • Teylu †Hemicyonidae: (nans yw 2–22 milvil vledhen)
        • Teylu Ursidae: arthes; eth ehen yn pymp genas
      • Ughdeylu Musteloidea
        • Teylu Ailuridae: panda rudh; unn ehen
        • Teylu Mephitidae: flerbroghes; 12 ehen yn peswar genas
        • Teylu Mustelidae: konnaow gwynn ha keffrysysi; 57 ehen yn 22 genas
        • Teylu Procyonidae: rakounes ha keffrysysi; 14 ehen yn hwegh genas
      • Ughdeylu Pinnipedia
        • Teylu †Enaliarctidae: (nans yw 23–20 milvil vledhen)
        • Teylu Odobenidae: morvugh; unn ehen
        • Teylu Otariidae: reunyon skovarneks; 15 ehen yn seyth genas
        • Teylu Phocidae: reunyon gwir; 18 ehen yn 13 genas

(† - difeudhans)