Gorhemmynans Yethoniethel
Gorhemmynans Yethoniethel, po Gramasek Worhemmyn, yw assay dhe selya rewlys a styr devnydh preferyes po ewn a yeth.[1][2] Y hyll an rewlys kowsel orth rannow yethoniethel kepar ha spellyans, leveryans, gerva, ordenans an geryow, ha semantek. Treweythyow herwydh purieth yethoniethel,[3] praktisyow skwir a'n par ma a yll profya bos nebes devnydhyow anewn, yn anakord, heb reson, ow fyllel a effeyth keskommunyans, po a dalvos isel aga golok.[4][5] Keffrys y hyllons komprehendya breusow a dhevnydh yeth kowethyasek ewn ha politek ewn.[6]
Y hyll gorhemmynans yethoniethel medra dhe selya yeth savonek, dyski pandr'a wel kowethas avel an furv ewn po gwella, po kussulya a geskommunyans effeythus po feusik y is. Mar pe gwithyasel preferyansow, y hyll gorhemmyn diskwedhes kepar hag ow sevel orth chanj yethek; mar pe radikal, y hyll askorra neologiethow.[7]
yn fenwogh yma methodys gorhemmyn a yethonieth gorthwedhys orth methodys deskrifya , usi devnydhyes yn yethonieth akademek, a wel hag a rekord fatel dhevnydhir yeth yn hwir.[8][9] Sel hwithrans yethoniethel yw daselvennans tekst (korpus) ha studhyansow gwel, an dhew anedha yw gwriansow deskrifa. Byttegyns, y hyll deskrifa yethoniethel komprehendya aspiansow a dhevnydh yeth an hwithrer y honan. Yn hengov yethoniethel Europa Est, yma'n studhyans a wonis ha gorhemmyn yeth savonek aswonys avel "gonisogeth yeth" po "gonisogeth kows".[10]
Yn despit dhe vos methodys konter apert, gorhemmyn ha deskrifa yethoniethel yw tybys dhe vos kesplethadow yn fenowgh,[7] awos bos res dhe akontys deskrifa kompassus prederi ha rekordya preferyansow kowsoryon a eksist seulabrys, ha kyns konvedhes fatel dhevnydhir yeth yn hwir yma odhom a worhemmyn bos effeythus.
A-dhia gres an ugensves kansvledhen nebes gerlyvrow ha gidlyvrow, usi oberow a worhemmyn aga natur, re gomprehendyas dalghow ha methodys deskrifa yn moy ha moy. Method pur dheskrifus a yll bos a us hag ow nesa themow a dhadhel besus ynter awtoritas, po yn rannyethow, testennow, gisow, po formelderow. Nebes gislyvrow, kepar ha The Chicago Manual of Style, yw desinyes dhe worra gis unnik hag ytho ymons gorhemmynus dre vras.
Nebes awtours a styr "gorhemmyn" avel an tybyans a avonsya varyans yethek arbennik awos y vos gwell es varyansow erel, ytho owth aswon tybyanseth yeth savonek avel elven laghel a worhemmyn yethoniethel po hogen aswon gorhemmyn gans an kevreyth ma a welyow. Kyn fe erel ow tevnyfhya an term ma orth keskelmi orth assays dhe gomendya fordh arbennik a dhevnydh yeth (yn kettesten po formelder certan), heb, byttegyns, leverel bos res dhe'n praktisyow ma a skoodhya tybyanseth yeth savonek. Herwydh konvedhans aral, an stons gorhemmyn yw method a furvya normow ha kodheans a gomprehend gorra rewlyansow di-boynt war gemeneth yeth, yn le methodys livrella a denn yn poos a arhwithransow deskrifa; yn styr pella, byttegyns, an diwettha a yll komprehendya furv a worhemmyn ynwedh.
Mate Kapović a wra dyffrans yntra "worhemmyn" ha "deskrifa", ow styrya an kyns avel "process a godhevaryans arbennik a yeth rag neb eghen a dhevnydh sodhogel"m ha'n diwettha avel "tuedh anwodhoniethek a gloudhe gorhemmyn yethoniethel".
- ↑ Crystal, David (2008). A Dictionary of Linguistics and Phonetics (6ves dyl.). Blackwell. f. 384. ISBN 978-1-4051-5296-9.
- ↑ Matthews, Peter Hugoe (2007). The Concise Oxford Dictionary of Linguistics. f. 316. ISBN 978-0-19-920272-0.
- ↑ Janicki, Karol (2006) Language misconceived: arguing for applied cognitive sociolinguistics f.155
- ↑ John Edwards (2009) Language and Identity: An introduction f.259
- ↑ Walsh, Olivia (2016). Linguistic Purism: Language Attitudes in France and Quebec. John Benjamins Publishing Company. ff. 8–9. ISBN 978-90-272-6673-6.
- ↑ Jeffrey Reaser; Carolyn Temple Adger; Walt Wolfram; Donna Christian (2017). Dialects at School: Educating Linguistically Diverse Students. Taylor & Francis. f. 117. ISBN 978-1-317-67898-4.
- ↑ 7.0 7.1 McArthur, Tom, gol. (1992). The Oxford Companion to the English Language. Oxford University Press.
- ↑ McArthur (1992), f. 286 entry for "Descriptivism and prescriptivism" devyn: "Contrasting terms in linguistics."
- ↑ Moch. Syarif Hidayatullah (2017). Cakrawala Linguistik Arab (Edisi Revisi) (in Eynodesek). Gramedia Widiasarana Indonesia. f. 5–6, 18. ISBN 978-602-452-369-5.
- ↑ "Speech Culture". The Great Soviet Encyclopedia (3sa dyl.). 1970–1979.