Porghel dor

Porghel dor (Aardvark) Efander menhesennow: Pliocen – lemmyn 5–0 Ma
Porghel dor (Orycteropus afer)
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Animalia
Fylum:	Chordata
Klass:	Mammalia
Urdh:	Tubulidentata
Teylu:	Orycteropodidae
Kinda:	Orycteropus
Hanow dewhenwek
Orycteropus afer (Pallas, 1766)
Gwrandrans an porghel dor

An porghel dor po aardvark (Orycteropus afer) yw bronnvil dhyworth Afrika; an hanow aardvark a styr "hogh dor " yn yeth Afrikaans. Ev yw an unnik esel yn y urdh, kyn feu diskudhes nebes kindas avel menhesennow.

Taksonomieth

• Urdh Tubulidentata
  • Teylu Orycteropodidae
    • Kinda Orycteropus
      • Eghen Orycteropus afer

Semlant an porghel dor yw tamm hevelep dhe vuryonoryon Amerika Dhyghow, mes nyns eus kolm goos yntredha.

Deskrivans

Poos tevesigyon porghelli dor yw a-dro dhe 60kg, ha'ga hys tamm moy ages unn meter. Aga liw yw loos-melynnik gwannliw, mes yn fenowgh liwys gell po rudh gans gweres. Tanow yw aga minvlew. An minvlew yw kott war an penn ha lost mes hirra war an garrow.

Gwandrans ha bewva

Kevys yw porghelli dor yn Afrika dhe'n dhyghow a'n Sahara, yn pub gwlas y'n ranndir na a-der Namibi, Côte d'Ivoire, Ghana ha Madagaskar. I a yll bewa yn lies bewva, kepar ha savanna, gweltiryow, gwedhegi ha prysktiryow. I re beu gwelys mar ughel ha 3,200 meter yn Ethiopi.

Boosa

Porghelli dor a dheber muryon ha termitow dre vras. I a's teves taves hir glusek, ytho es yw dhedha guntel lies muryonen kettermyn. An unnik frothen dybrys gans porghelli dor yw "kukomber porghel dor". I a nagh dybri muryon lewya ha muryon rudh.

Omdhegyans

Enevales an nos yw porghelli dor. I a yll neuvya yn ta ha palas toll unn meter yn le ages pymp mynysen. Hys aga bewnans yw bys dhe 23 bledhen yn kethneth. Lies eneval a breydh warnedha, kepar ha lewpardes, chytrakes, keun gwyls Afrika, usviles ha pythones. Treweythyow, tus a helgh porghelli dor rag helgik.

Dinythyans

Enevales digoweth yw porghelli dor saw rag parya. Termyn torrasneth yw seyth mis. Wosa henna i a dhinyth unn yonker, ow poosa 1.7-1.9kg, dell yw usys yn misyow Me dhe Wortheren. Wosa diw seythen, an yonkers a yll gasa an nyth rag sewya an vamm. Wosa 5-6 seythen, minvlew a dhalleth tevi war y gorf ha wosa naw seythen, i a yll dybri termitow. Tennys yns i dhyworth an vronn wosa tri mis dhe 16 seythen. Hwegh mis a oos, an porghel dor a yll palas y dell y honan, mes yn fenowgh i a wort gans an vamm bys dhe'n seson parya nessa. I a dhrehedh adhvetter reydhek pan vons dew vloodh.

• 
  Krogen benn porghel dor
• 
  Porghel dor yn y doll
• 
  Porghel dor ow koska yn milva
• 
  Mamm ha yonker