Hensi-tram Treffry
Hensi-tram Treffry o bagas a hensi-tram monow yn Kernow a dhrehevis gans Joseph Treffry (1782 - 1850), perghennek tir ha den negys. Drehevys a vons rag provia karyans dhe lies bal ha pytt a askorras metol anhornek, growan ha pri china y'n arenebedh yntra Glynn Gwernan ha Tewyn Plustri. An hensi-tram a dhevnydhyas mergh, owth usya power dowr hag ethen war blenow goleder, ha wor'talleth yth obersons yn mellen gans an Dowrgleudh Porth ha'n porth dhe Borth, keffrys byldyes gans Treffry. Onan a'n hensi a dremenas an Glynn Gwernan war Bonsfordh Treffry, an brassa ponsfordh yn Kernow pan veu byldyes.
An hensi-tram a vey ygerys yn rannow a-dhyworth 1835 dhe 1870. I a brovias gwellheans dramatek yn karyans monow, mes yn teknogel yth esens dedhyes, hag i a veu dasworrys yn 1874 gans Hyns-horn Monow Kernow, kompani rych y vona a gevarghewas meur yn gwellhe karyans hyns-horn y'n arenebedh, ow kul an linennow moy gwiw rag oberans gans lokomotyvyow hag owth aga ystyn.
An rannow derowel a veu gorrys heb odhom a Reyth an Senedh, avel aventur privedh, ha nyns yw styryes hanow an linennow; nebes skriforyon a refer dhedha avel Hyns-horn Treffry ha variennow erel a'n titel. Hyns-tram a styr hyns-horn drehevys yn skav nag usi parkyes dell yw usys. Hemm yw gnas essensek a hyns-tram, ow komprehendya linennow trethysi war stretow yn arenebedhow trevek.
Y'n jydh hedhyw yma rannow a hyns an hyns-tram yw devnydhyes hwath gan trenow trethysi owth oberi avel Linen Arvordir Atlantek yntra Porth a Tewyn Plustri.