Kelyonen

Kelyon Diptera Efander menhesennow: Triassek Kres – lemmyn 245-0 Ma
Syrphus ribesii, eghen a gelyonen vargesi, ow tiskwedhes chig nasow an Diptera:lagasow bras, tavoryon byghan, ganow sugna, kopel sengel a eskelli rag neyja, eskelli war dhelergh lehes dhe halteres haval dhe fustow.
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Animalia
Fylum:	Arthropoda
Klass:	Insecta
Urdh:	Diptera Linnaeus

Kelyonen

Kelyonen yw hweskeren y'n urdh Diptera (dhyworth an geryow Grek di = dew, ha ptera = eskelli).

An dyffrans moyha apert dhyworth hwesker erel yw aga neyj. Kelyonen a's teves diw askel neyja war hy thorr ha kopel a halteres. An halteres, a esplegyas dhyworth an eskelli war dhelergh, a ober kepar ha sensellow neyja: i yw organow kespos. Ynwedh kelyon a's teves lagasow meur gans golok elyn ledan fest da.

Gans gweres aga dewlagas ha halteres, kelyon yw neyjoryon da dres eghen. I a yll avoydya an brassa rann a breydhyoryon. Aga slynkya, sedha ha treylya yw aga chif aswiwans.

Urdh meur yw Diptera ha pur bosek rag ekolegieth ha tus. Kelyon yw ponegoryon posek, eyl dhe neb marnas an gwenen. Martesen kelyon o yn-mysk an ponegoryon kynsa yn istori bewoniethel. Usys yw kelyon frooth yn hwithrans godhoniethel. Lesa disesys a wra moskitos, kepar ha malaria, terthen dengue, terthen Nil west, terthen velyn ha disesys klevesys erel. Kelyon kig, kevys a-derdro'n bys, a les disesys dre voos. Kelyon kepar ha gwibes ha sodron a yll bos troblys. Kawsya damach erbysel dhe vughes a wra kelyon meur kepar ha kelyon tsetse. Usys yw larvae preves hwetha, aswonys avel kontron, avel treustrum pyskessa po dhe lanhe goliow yn medhegneth. .

Kylgh bewnans

Ynwedh kelyon yw holometabolous, ow tiskwedhes metamorphosis kowal. Hemm a styr aga oyow dhe dreylya dhe breves, a dheber gans ewl vras. An preves a dreyl dhe bupaow. Aga horfow a janj pan vons y'n pupa. Wosa kamm an pupa, an gelyonen devesik a vyw. Kevys yw kelyon war bub brastir ha bewva a-der Antarktika.

• 
  Penn sodronen, Tabanus atratus, ow tiskwedhes lagasow komplek meur ha ganow tew gwanus
• 
  Moskito Anopheles owth eva goos denel
• 
  Hirwarrow ow tiskwedhes an halteres
• 
  Kelyonen tsetse
• 
  Gwibesen ow bratha

Eghennow a gelyon

Yma a-dro dhe 1,000,000 eghen a gelyon, herwydh estemyans, kyn feu deskrifys saw a-dro dhe 150,000 anedha. T

• Kelyon kig yw loos po du, ha kevys yns i pylepynag y fo tus.
• Sodron ha kelyon karow a yll bratha tus hag enevales.
• Drosophila (kelyon frooth) yw kevys ogas dhe frooth yth yw re adhves.
• Semlant kelyon bargesi yw haval dhe woghi byghan, mes nyns eus gwan dhedha.
• Moskitos yw kelyon a vrath pobel yn unn lesa disesys, kepar ha malaria.
• Gwibes (midges po gnats yn Sowsnek) yw kelyon byghan kevys yn fenowgh yn bagasow meur.

Isurdhow a gelyon

• Ptychopteromorpha (hirwarrowyow elvennek)
• Culicomorpha (moskitos)
• Blephariceromorpha (gwibes askel ros)
• Bibionomorpha (gwibes)
• Psychodomorpha (kelyon tewes, h.e.)
• Tipuloidea (hirwarrowyow)
• Stratiomyomorpha (kelyon bresel)
• Xylophagomorpha (kelyon fler)
• Tabanomorpha (sodron)
• Nemestrinoidea
• Asiloidea (preves ladh)
• Empidoidea (kelyon donsya)
• Phoroidea (kelyon troos plat)
• Syrphoidea (kelyon bargesi)
• Hippoboscoidea (kelyon lowen)
• Muscoidea (kelyon chi ha kelyon kig)
• Oestroidea (preves hwetha)
• Acalyptratae (kelyon gwern)