Konin

Konin
Konin
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Animalia
Fylum:	Chordata
Klass:	Mammalia
Urdh:	Lagomorpha
Teylu:	Leporidae
Kinda:	Oryctolagus Linnaeus, 1758
Mappa gwandrans: rudh - teythyek, rudhwynn - komendys

An konin po konin europek (Oryctolagus cuniculus) yw eghen a gonin teythyek dhe Worenys Iberia (Spayn, Portyngal ha Pow Frynk soth-west). Ev re beu komendys yn efan dhe dylleryow erel, gans sewyansow fest distruys dhe vewvaow leel. Byttegyns y dhifygyans yn y wandrans teythyek (kawsys gans an kleves myksomatosis ha kalicivirus, keffrys ha gorhelghya ha koll bewvaow) re gawsyas difygyans yn y breydhoryon, lynks Iberia (Lynx pardinus) ha'n er emperourethek spaynek (Aquila adalberti).

An menhesennow kottha a'n konin a dhedh a'n Oos Pleistocen (nans yw 500 mil vledhen).

Hwarhes yw an konin (yn hen Rom yn kwreydhek) ha synsys yw rag boos hag avel eneval dov.

Hanow

Drefen na dheu dhyworth Breten yn kwreydhek, nyns eus henwyn teythyek yn yethow keltek po Sowsnek. Konin (po coney yn Sowsnek) ha rabbit yw geryow chevisys. Konin yw an ger a-varra, ow hwarvos y'n kynsa termyn y'n 13ves kansvledhen ha kampolla y groghen. An term 'rabbit' a gampollas an yonkers. An ger konin a dheu dhyworth Frynkek Norman connil, liesplek coniz. Kyns henna o an Hen Greka κύνικλος, ha'n Latin cuniculus. Possybyl yw dhe κύνικλος dhos dhyworth an yeth Keltoiberek po Baskek unchi.

Omdhegyans

Aswonnys yw an konin rag palas rosweythyow a dell, gelwys godegh konin. Ena ev a spen an brassa rann a'y termyn pan nag usi ow tybri. An yonkers yw genys dall ha divlew. Le yw an konin ages an skovarnek gans garow berra. Hys an tevesik yw 40cm, ha'y boos ynter 1,200 ha 2,000g. Yma varyans meur yn aga liwyow, mes gell-loos yw kemmyn. I a drig yn teyluyow byghan a 2-10 y'n keth toll. Nyns esons i ow kwaya moy ages 500m dhyworth an godegh. An re gorow a dhiskwedh lieswragieth. Hys degyans yw 30 dydh. Tennys ynsi dhyworth an vronn wosa 18-25 dydh ha gasa an godegh. Tawesik yns i herwydh usadow.

Bewva

Bewva moyhagerys konines yw gwelstiryow gans argelyow kepar ha tell, keow, gwydhegi po karrygi ogas dhe ranndiryow dybri. Gwels yw an chif boos. Chif preydhoryon yw lewern, mustelidae kepar ha konaow gwynn, lovennanes, eres ha bargoses.

Teurek

An konin yw an unnik eghen a effeythys gans myksomatosis, lesys gans hwann po moskitos.

Eghen gomendys

Ball yw konines yn Ostrali ha Mordir Nowydh. Komendys veu konines dhe Vreten Veur gans an Normanes. Myksomatosis a dheuth dhe Vreten Veur yn 1953. ha tardhow a hwer yn Breten Veur treweythyow, mes an kevradh marow re lehas a 99% dhe 5%.

• 
  Krogen penn konin europek
• 
  Konines du yw moy kemmyn le mayth yw fowt a breydhoryon tir, kepar ha war enesow
• 
  Lymnans gans George Edward Lodge,Maternal Instinct (c.1898).
• 
  Aswaow dhe wodegh konines
• 
  Konin ladhys gans konna gwynn
• 
  Konin effeythys gans myksomatosis