Papyrus
| Papyrus | |
|---|---|
| |
| Papyrus (Cyperus papyrus) | |
| Klassans bewoniethek | |
| Gwlaskor: | |
| (anrenkys): | |
| (anrenkys): | Monocots
|
| (anrenkys): | Commelinids
|
| Urdh: | Poales
|
| Teylu: | |
| Kinda: | Cyperus
|
| Hanow dewhenwek | |
| Cyperus papyrus Linneaeus | |
Cyperus papyrus, aswonys yn-dann an hanow kemmyn papyrus po gwels an Nil, yw eghen a blans bleujennek ow longya dhe'n teylu Cyperaceae. Teythyek yw dhe Afrika, ow furvya bonniow ughel efan yn dowr bas.
Usys yw an welsen papyrus nans yw termyn hir gans tus, yn arbennik tus Hen Ejyp drefen hy bos pennfenten paper papyrus, onan a'n kynsa eghennow a baper gwrys bythkweth. Y hyllir dybri rannow a'n plans. Tevys yw yn fenowgh a-lemmyn avel plans afinus.
Yn naturel, papyrus a dyv yn golow howl leun yn gwern beudhys ha war emlow lynnow a-derdro Afrika, Madagaskar ha gwlasow an Mor Kres. Re beu komendys dhe ranndiryow trovannel erel (kepar hag isbrastir Eynda, Amerika Dhyghow ha Mor Karib).
Erbynn hedhyw, kelmys yw an hanow papyrus dhe'n stoff rag skrifa warnodho hevelep dhe baper. Gwrys yw a warrow an welsen. Unys veu lennow a bapyrus dhe wul skrolyow, a wre sodhogeth lyvrow y'n termyn na. Papyrus re beu usys yn Ejyp a-dhia dhe'n lyha 2550 K.O.K.. Y'n termyn na, papyrus a devi yn polster a-derdro delta an Nil. Usys veu gans an Ejyptyonyon rag gul lovanow, straylyow, sandalys, kanstolyow ha skathow hogen, keffrys ha'y usadow avel paper.
Nyns o papyrus kostek dhe'y wul, mes pur hedor yw, hag es dh'y dhistrui. Y'n diwedh, leughlenn a gemeras y le avel stoff dhe skrifa warnodho, ha wosa henna, paper.
