Radiom
Elven gymyk yw radiom, niver 88 y'n Vosen Beriodek. Y furvell gymyk yw Ra. An hanow a dheu dhyworth an ger Latin radius, ow styrya dewyn. Nyns eus dhe radiom rann fewoniethel, ha ny gevys yw yn-mes arbrovjiow hwithrans po nuklerek. Pur beryllus yw drefen y radyoweythresans glew. Usys o dres lies bledhen yn dyghtyans kanker, mes y dhevnydh a wre perylla bewnans an oberoryon, ytho ny usys yw lemmyn. Godhonodhyon a dherivas ow tochya peryllon an elven yn 1900, diw vledhen wosa diskudhyans radiom. Antoine Becquerel a dhug ampoule a radiom yn y bocket hwegh our, ha derivas bos goliow byw war y groghen.
 | |
 | |
| Ensampel a |
Elven gymyk  |
|---|---|
| Furvell gymyk |
Ra |
| Dydhyas diskudhans |
1898 |
| Niver atomek |
88 |
| Aray an elektrons |
[Rn] 7s² |
| Elektronegedhegedh |
0.9 |
| Studh oksidyans |
2 |
| Rann a |
period 7, bagas 2 |
 Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia | |
Usys veu radiom yn gweythvaow klockow gans bejethow golow, hag a veu payntys dre dhorn, y'n brassa rann gans mowysi yowynk. An radiom a wre kawsya kankerow war aga ganowow. An mowysi a wrug sewya dre lagha an kowethyans, US Radium.
Diskudhys veu radiom gans Pierre ha Marie Curie yn Paris yn 1898 dhyworth moon pygvoon.. Poos atomek radiom yw 226, y boynt teudhi yw 700°C ha'y boynt bryjyon yw 1140°C. Y dhosedh yw 5 kg an liter. Alkan arghansek lenter medhel radyoweythresek yw.
Mirva
golegi-
Lymnans a Pierre ha Marie Curie ow tiskudha radiom -
Mowysi US Radium ow payntya klockow gans paynt golow -
Paynt radiom war vejeth euryor -
Pygvoon, moon uraniom
.jpg)
