Skrifa
Skrifa yw an gwrians a govadha yeth yn mayn gwelesek der usya sett a arwodhyow, kepar ha lytherennow. Res yw dhe'n arwodhyow bos aswonnys gans re erel may hallons redya an tekst. Skrifa a with ha keskomunya godhvos.
Nyns yw kevreythyow skrifa yethow denel aga honan, yth yns i fordhow dhe rendra yeth yn furv a yll bos gwelys gans tus erel neb yw divaglys dre dermyn ha/po der efander. Ni a yll redya skrifa a dermyn pell alemma ha a rannow dyffrans a'n bys. Kyn na wra yethow oll devnydhya kevreyth skrifa, an re gansa a yll ystynna an gallos a yeth kewsys der alosegi an gwrians a furvow kewsel duryadow hag a yll bos treuskorrys a-dreus spas (r.e. kesskrifans) ha gwithys dres termyn (r.e. lyvervaow po kovadhow poblek erel). Y hyll bos effeythyow treusfurvya godhvos dhe'n gwrians a skrifa y honan, awos homma dhe asa tus dhe veshe aga thybyansow yn furvow esya dhe brederi y'ga hever, ystynna hag amendya.
Skrifa yw onan a'n dismygyansow moyha a vri a vab den. Dismygys o wosa tus dhe drevesiga yn trevow ha wosa an dalleth a ammeth. Skrifa a dhallathas a-dro dhe 3,300KOK, henn yw nans yw moy es 5000 bledhen, y'n Est Kres. Istorioryon vodhesek, H.G. Wells y'ga mysk, re dhesevsa a-dhia an 20ves kansvledhen a-varr ow tochya an gevren possybyl ynter an dalleth a gevreythyow skrifa ha'n displegyans a sita-statys yn emperourethow.
Movyansow unnik, a-der kuntellek, rag skrifa yw dalghuster keworansel rag an finyow a gov tus (r.e., rolyow dhe wul, resaytys, notennow kofhe, kovadhow, mappys, an holyans ewn rag oberen komplek po devos posek), lesa tybyansow (kepar hag yn assay, govenek po derivadow), hwedhla, kesskrifans personel po rag negys ha bewskrifa (r.e., dydhlyver po jornal).
Herwydh hengov, skrifa yw gwrys gans toul dorn kepar ha pluven, pluven blomm po pyncel, mes yma fordhow dhe argrafya war ogas ha pub arenep. Lies devnydh skrifa a veu dismygys termyn pell a'n dismygyans paper. Tus re usya pri, papyrus, prenn, kylla ha parchemyn (kroghennow miles pareusys). An Romans a skrifas war leghennow korys gans stylus. An dismygyans paper gans an dus Jinek o kammen vras. Skrinyow pellwolok ha fylm a yll diskwedhes skrif ynwedh, ha skrinyow jynnys-amontya maga ta. Moy ha moy, tekst yw gwrys der ynworrans war vysowek amontyell.
Tekst a yll usya kevreythyow gwelesek erel, kepar ha lymnansow hag afinansow; nyns yns i gelwys skrifa, mes y hyllons i gweres keskomunya an messach. Gallos skrifa ha redya yw bos lettrys.
Rol a skriforyon
Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.
|
Onan a'n kans erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma. |