Galaksi

Galaksi yw an term usys yn steronieth rag kuntel a ster, remenans ster ha stoff yntersterek synsys war-barth gans gravedh.

Ensampel a	eghen a daklen steroniethel
Klass	taklen ebron dhown
Rann a	bagas po bonni a alaksis
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

An Hyns Sen Jamys yw an galaksi mayth yw an Norvys ha Kevreyth Howlek rann anodho. Gans Galaksi Andromeda ha galaksis erel, onan yw an Hyns Sen Jamys a'n Bagas Leel. An Bagas Leel yn y dro yw rann a guntel a vagasow henwys an Ughvonni Virgo (kuntel a dres 1,000 a alaksis). Yma lies ughvonni, milvilyow anedha hag a furv fosow ha shapow erel.

Golinyans klassans Hubble

Klassans

An steronydh Edwin Hubble a restras galaksis herwydh aga furv. Yma tri chif klass:

• E: Galaksi hirgylghek, varyansow a E0 ogas dhe furv pel bys dhe E7 ystynnys; dell yw usys boghosek yns i a rann gass.
• S: Galaksi troyllyek, varyansow a Sa bys dhe Sc (S rag spiral), kansran moy yw gassys.
• S0: Galaksi lensek, Hubble a gynnigas an sort ma ha tybya bos res dhedha eksistya rag kowlwul an hyns ha lenwel bolgh ynter E7 ha Sa. Gans diskudhansow diwettha, hemm a veu profyes yn gwir.

Galaksis troyllyek barrys yw isglass a alaksis troyllyek denotys gans SB (rag spiral barred). Adro dhe hanter galaksis troyllyek yw a'n sort ma, gans breghow owth ystynna yn-mes yn kompes, avel barrys, kyns i dhe dhalleth troyllya pella dhyworth kres an galaksi.

Kevys yw galaksis avrewlys ynwedh, Ir (Irregular), na yllir aga klassa y'n klassansow a-ugh.

• 
  Galaksi avrewlys, NGC1427A
• 
  Galaksi troyllyek barrys NGC1300
• 
  Galaksi hirgylghek ESO 325-G004
• 
  Galaksi M33 yn ranneves Triangulum (skeusen NASA)
• 
  Galaksi troyllyek Andromeda, M31
• 
  Galaksi lensek, NGC5866
• 
  Golinyans a'n Ughvonni Virgo
• 
  Ughvonniow a-ji 500 milvil bledhen-wolow a'n Norvys
• 
  Skeusen an Hubble Deep Fieldkemerys gans Pellwellell Efanvos Hubble, ow tiskwedhes lies galaksi
• 
  An Ollvys gweladow gans treuslinen a 93 bilvil bledhen wolow. Mar vras yw an radhva an greunennow dhe dhelinya ughvonni, pubonan gans milyow a alaksis aga honan.

Onan a'n mil erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma.