Wikipedia

Amalrewlivans

Amalrewlivans (hanow gwann - amalrewlivel) yw an argerdhow a sew teudhi ha rewi yn ranndiryow a-ugh rewlivow po ogas dhe rewlivow. Ytho ranndiryow avel Kernow na veu rewlivys a wodhevis amalrewlivans dres Oos an Rew.

Klass argerdh rewlivel Edit this on Wikidata

Amalrewlivans a dheuth testen akademek yn dororieth wosa Walery Łoziński, dororydh polonek, dhe gomendya an ger yn 1909.

Yn fenowgh an tir yn ranndiryow amalrewlivel yw rewys, hemm yw stagrew (permafrost).

  • Block rew yn stagrew

    Block rew yn stagrew

  • Stagrew ow teudhi, Enys Herschel, Kanada

    Stagrew ow teudhi, Enys Herschel, Kanada

Elvennow a wra nasya amalrewlivansChanjya

  • Dorles - tempredhow yw yeynna yn ranndiryow pella dhyworth an kehysedh.
  • Ughder - an tempredh a godh 1°C gans pub 100m a ughelder.
  • Frosow keynvor - frosow dhyworth ranndiryow penneghlek a yll yeynhe ranndiryow pella dhyworth an penneghel.
  • Brastirekter - ranndiryow yn kres brastir yw yeynna.

Argerdhow amalrewlivansChanjya

Amalrewlivans a gaws niver a argerdhow a wra godhesow kemysk avrewlys. An argerdhow a gomprehend:

  • Dowr a dhe fols y'n garrek, rewi hag efani an fols

  • Meyn rewvrewys wosa ober rewi-teudhi

  • Effeyth ober rewi-teudhi war Glyder Fawr, Kembra

  • Gweresliv - spysow a rewi ha teudhi y'n gweres a gaws an gweres dhe liva war nans leder.
  • Oorliv - hevelep orth weresliv mes war dir gwastas. Gwres leun a dhowr teudh a liv.
  • Karreklammow - ober rewi-teudhi a wra meyn lows. I a yll kodha war nans leder avel karreslynk po erghslynk dhe furvya radel.
  • Erghtewedha - ergh hag a dreyl dhe rew a yll tewedha hag esknias an garrek weli gans gweres dowr teudh.

  • Kloutys ergh a-ugh an Rewliv Athabaska

  • Klout ergh yn Alban

 
Tirfurvow amalrewlivel

TirfurvowChanjya

  • Klusva - (felsenmeer po blockfield yn Sowsnek) karrek weli a-ugh an rewliv yw terrys gans ober rewi-teudhi.
  • Pennvrewyon - (head po coomberock yn Sowsnek) - godhesow lows gwayys war nans leder wosa gweresliv. An ger coomberock a gampoll godhesow krey war woles ledrow krey yn Pow Sows dyghow, head yw term usys yn Kernow yn kynsa (1839) rag godhesow kemysk a garrygi erel, rag ensampel yn Dartmoor.

  • Lappys gweresliv a bennvrewyon yn Wyoming

  • Terassys gweresliv yn Nihon ow tiskwedha an godhesow kemysk

  • Treth drehevys ogas dhe Brighton, Pow Sows. War woles yma godhesow treth kyns Oos an Rew, a-ugh yma pennvrewyon gans menhesennow a olifanses kynsistorek (mamothas) ha dowrvergh ynna.

  • Pennvrewyon dhyworth nans yw 20,000-100,000 vledhen

  • Dor patronys - dor patronys a hwer le may hwra meyn furvya kylghow, liestuegyon ha linennow, ow krog war an tirwedh leel. Rewi ha teudhi a dreyl an godhesow dhe dhigemyska tewes ha bili.
  • Lappys gweresliv - (solifluction lobes yn Sowsnek) furvyes yns i pan hwrello gweres leun a dhowr liva war nans leder drefen gravedh, ow furvya lappys shap U

  • Lappys gweresliv yn Wyoming

  • Effeyth gweresliv yn Swistir

  • Karnow - (Tor yn Sowsnek) Usys yw an ger ma dhe dheskriva tirfurvow hevelep aga semlant mes furvyes gans niver a fordhow. Yn ranndiryow amalrewlivel, ober rewi-teudhi a vrew rannow a'n karrygi dhe asa blockys an eyl war benn y gila.
  • Radel - (scree yn Sowsnek) furvyes wosa ober rewi-teudhi dhe derri an garrek war alsyow. An darnow a godh war nans an leder serth.

Tundra yw an ekokevreyth kevys yn ranndiryow amalrewlivel, po Arktik/Antarktika, hemm yw penneghlek, po Alpek, menydhyek.

GwynslowsChanjya

Gwynslows (loess yn Sowsnek) yw tewes a yll bos hwythys pell dhyworth rewlivow dhe ranndiryow amalrewlivek. Dell yw usys tewes po pri liw melyn yw. Gwynslows a ros y hanow dhe Dhowr Melyn po Hwang Ho yn China. Pur kemmyn yw yn Asi kres ha'n Statys Unys.

Dhyworth "https://kw.wikipedia.org/w/index.php?title=Amalrewlivans&oldid=199343"